Tweet
KÖK HÜCRELER NERELERDE BULUNUR?
KÖK HÜCRELERİ
Son zamanlarda bazı hastalıkların tedavisinde kök hücrelerin kullanılabileceği yaygınlaşıyor.Bunun en önemli nedeni ise kök hücrelerinden farklı hücre çeşitlerinin geliştirilebilmesidir.
İnsan gelişiminin en ilginç evrelerinin biri olan ilk 15 günün içinde ve o günlerde yalnızca kök hücrelerden oluşan bir hücre yumağı halindeyiz.Doğana kadar aylar,bugünkü halimize gelene kadar yıllar geçer.Büyüdükçe hücrelerimiz çoğalır.Sonuç olarak trilyonlarca hücreden oluşan yetişkin bir insan haline geliriz.Ancak,hiçbir zaman trilyonlarca hücrenin tümü, anne karnındaki ilk 15 günde olduğu gibi birbirinin aynı olamaz.Oysa yaşam tek bir hücreden başlıyor.Annenin yumurtası, babanın spermiyle dölleniyor.Döllenmiş yumurta, her 36 saatte bir ikiye bölünüyor.İşte büyümenin sırrı.Bu sırrı çözmek kolay,Ama başlangıçtaki tek bir hücreden nasıl olup da bu kadar çok çeşitte hücre oluşabileceğinin sırrı da "kök hücrelerde "gizli.
KÖK HÜCRELER NEDEN ÖNEMLİ?
Bazı insanlarda ,pankreasta insülin salgılayan hücrelerin ölmesi sonucunda bu hormon yeterince salgılanmıyor.Bu durumda bir tip şeker hastalığı ortaya çıkıyor.(Şeker hastalığının bir başka tipi daha var.)Şeker hastalığında vücuttaki farklı organlar zarar görebiliyor.İşin kötüsü şeker hastalığına henüz kalıcı bir çare bulunamadı.Geçenlerde izlediğim bir programda şeker hastası bir bayanın, günde yedi kez insülin enjekte ederek yaşamını sürdürdüğü, seyehata çıkmadan önce ilgili ilaçları çantasına koyduğunu,ayrıca yaşamı boyunca beslenmesine dikkat etmek zorunda olduğunu gördüm.Bu durumun insan için ne kadar güç ve ihmal edilmemesi gerektiğini izledim.Ancak okuduğum bilimsel kitaplarda bilim adamlarının bu zorluk ve riskleri azaltmak amacıyla kök hücrelerden yararlanmayı düşünmeleri beni mutlu etti. Amaçları, kök hücrelerden pankreas hücreleri üretmek.Ancak henüz başlangıç aşamasında olan çalışmaların biraz daha ilerlemesi gerekiyor.
Kök hücrelerden yararlanarak tedavi edilebilecek hastalık örneklerini çoğaltabiliriz.Parkinson ve Alzheimer gibi sinir sistemini etkileyen hastalıklar var.Bu hastalıklarda çeşitli nedenlerden dolayı sinir hücrelerinin ölümü ya da görevini yapamaması söz konusu.Sinir hücrelerinin ölümü ciddi bir durum,çünkü bunlar kendilerini yenileyemiyorlar.Araştırmacıların yakın zamanlarda kök hücrelerden sinir hücreleri geliştirmeleri,Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıkların tedavisi için umut verici oldu.Bu hastalıklardan başka yanmış vücut dokularının onarımı ,organ nakillerinin zorlukları, bağışıklık hastalıklarının ve bazı kanser türlerinin tedavisi, kalp kaslarının yenilenmesi gibi pek çok hastalık kök hücreler sayesinde tedavi edilebilecek.
KÖK HÜCRELERİ KORUMAK
Bilim adamları laboratuvarda özel olarak kök hücre dizileri elde eediyorlar.Bu dizilerde yer alan kök hücrelerin tümünün kalıtsal yapısı yani içerdikleri gen dizileri birbirinin tümüyle aynı.Böyle bir kök hücre dizisi elde edebilmek için canlı kök hücreleri farklılaşmalarını önleyecek biçimde besin içeren özel ortamlarda tutmak gerekiyor.Böylece kök hücreler kendi kendilerine çoğalıyorlar ve aynı kalıtsal yapısı birbirinin aynı hücreler oluşturuyorlar.Çoğalmış kök hücrelerin taze bir biçimde saklanabilmeleri için dondurulmaları gerekiyor.
KÖK HÜCRELER NERELERDE BULUNUR?
Anne karnındaki yaşamın ilk dönemindeki kök hücrelere "embiriyonel kök hücreler " denir.Döllenmeden yaklaşık sekiz hafta sonra "fetüs dönemi" başlar.İşte, bir başka kök hücre kaynağı da "fetüs kök hücreleridir".Fetüs, anne ile besin,oksijen ve karbon dioksit alışverişini göbek kordonu yardımıyla sağlar.Bu kordon da kök hücre kaynağıdır ve bunlara "göbek kordonu kök hücreleri" denir.Dördüncü bir kaynakta,"erişkin kök hücrelerdir".Bunlar,farklılaşmasını tamamlamış dokularda bulunan, ancak henüz farklılaşmamış hücrelerdir.Bu hücreler her yaştaki insanda bulunur.Vücudun gereksinimi olduğunda bu hücreler bulundukları dokudaki hücre türlerine dönüşürler.Bunlar ölen hücrelerin yerine geçmek üzere yedek hücreler olarak bekler.Erişkin kök hücreler kas,göz,karaciğer,deri,kemik iliği ve sinir dokularında bulunurlar.
Son zamanlarda bazı hastalıkların tedavisinde kök hücrelerin kullanılabileceği yaygınlaşıyor.Bunun en önemli nedeni ise kök hücrelerinden farklı hücre çeşitlerinin geliştirilebilmesidir.
İnsan gelişiminin en ilginç evrelerinin biri olan ilk 15 günün içinde ve o günlerde yalnızca kök hücrelerden oluşan bir hücre yumağı halindeyiz.Doğana kadar aylar,bugünkü halimize gelene kadar yıllar geçer.Büyüdükçe hücrelerimiz çoğalır.Sonuç olarak trilyonlarca hücreden oluşan yetişkin bir insan haline geliriz.Ancak,hiçbir zaman trilyonlarca hücrenin tümü, anne karnındaki ilk 15 günde olduğu gibi birbirinin aynı olamaz.Oysa yaşam tek bir hücreden başlıyor.Annenin yumurtası, babanın spermiyle dölleniyor.Döllenmiş yumurta, her 36 saatte bir ikiye bölünüyor.İşte büyümenin sırrı.Bu sırrı çözmek kolay,Ama başlangıçtaki tek bir hücreden nasıl olup da bu kadar çok çeşitte hücre oluşabileceğinin sırrı da "kök hücrelerde "gizli.
KÖK HÜCRELER NEDEN ÖNEMLİ?
Bazı insanlarda ,pankreasta insülin salgılayan hücrelerin ölmesi sonucunda bu hormon yeterince salgılanmıyor.Bu durumda bir tip şeker hastalığı ortaya çıkıyor.(Şeker hastalığının bir başka tipi daha var.)Şeker hastalığında vücuttaki farklı organlar zarar görebiliyor.İşin kötüsü şeker hastalığına henüz kalıcı bir çare bulunamadı.Geçenlerde izlediğim bir programda şeker hastası bir bayanın, günde yedi kez insülin enjekte ederek yaşamını sürdürdüğü, seyehata çıkmadan önce ilgili ilaçları çantasına koyduğunu,ayrıca yaşamı boyunca beslenmesine dikkat etmek zorunda olduğunu gördüm.Bu durumun insan için ne kadar güç ve ihmal edilmemesi gerektiğini izledim.Ancak okuduğum bilimsel kitaplarda bilim adamlarının bu zorluk ve riskleri azaltmak amacıyla kök hücrelerden yararlanmayı düşünmeleri beni mutlu etti. Amaçları, kök hücrelerden pankreas hücreleri üretmek.Ancak henüz başlangıç aşamasında olan çalışmaların biraz daha ilerlemesi gerekiyor.
Kök hücrelerden yararlanarak tedavi edilebilecek hastalık örneklerini çoğaltabiliriz.Parkinson ve Alzheimer gibi sinir sistemini etkileyen hastalıklar var.Bu hastalıklarda çeşitli nedenlerden dolayı sinir hücrelerinin ölümü ya da görevini yapamaması söz konusu.Sinir hücrelerinin ölümü ciddi bir durum,çünkü bunlar kendilerini yenileyemiyorlar.Araştırmacıların yakın zamanlarda kök hücrelerden sinir hücreleri geliştirmeleri,Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıkların tedavisi için umut verici oldu.Bu hastalıklardan başka yanmış vücut dokularının onarımı ,organ nakillerinin zorlukları, bağışıklık hastalıklarının ve bazı kanser türlerinin tedavisi, kalp kaslarının yenilenmesi gibi pek çok hastalık kök hücreler sayesinde tedavi edilebilecek.
KÖK HÜCRELERİ KORUMAK
Bilim adamları laboratuvarda özel olarak kök hücre dizileri elde eediyorlar.Bu dizilerde yer alan kök hücrelerin tümünün kalıtsal yapısı yani içerdikleri gen dizileri birbirinin tümüyle aynı.Böyle bir kök hücre dizisi elde edebilmek için canlı kök hücreleri farklılaşmalarını önleyecek biçimde besin içeren özel ortamlarda tutmak gerekiyor.Böylece kök hücreler kendi kendilerine çoğalıyorlar ve aynı kalıtsal yapısı birbirinin aynı hücreler oluşturuyorlar.Çoğalmış kök hücrelerin taze bir biçimde saklanabilmeleri için dondurulmaları gerekiyor.
KÖK HÜCRELER NERELERDE BULUNUR?
Anne karnındaki yaşamın ilk dönemindeki kök hücrelere "embiriyonel kök hücreler " denir.Döllenmeden yaklaşık sekiz hafta sonra "fetüs dönemi" başlar.İşte, bir başka kök hücre kaynağı da "fetüs kök hücreleridir".Fetüs, anne ile besin,oksijen ve karbon dioksit alışverişini göbek kordonu yardımıyla sağlar.Bu kordon da kök hücre kaynağıdır ve bunlara "göbek kordonu kök hücreleri" denir.Dördüncü bir kaynakta,"erişkin kök hücrelerdir".Bunlar,farklılaşmasını tamamlamış dokularda bulunan, ancak henüz farklılaşmamış hücrelerdir.Bu hücreler her yaştaki insanda bulunur.Vücudun gereksinimi olduğunda bu hücreler bulundukları dokudaki hücre türlerine dönüşürler.Bunlar ölen hücrelerin yerine geçmek üzere yedek hücreler olarak bekler.Erişkin kök hücreler kas,göz,karaciğer,deri,kemik iliği ve sinir dokularında bulunurlar.