Tweet
GİRİŞ
Bir kablo TV yayın merkezi tüm şebekenin kalbi ve tüm sinyallerin kaynağıdır. Şebeke sahibi buraya önemli bir yatırım yapacağından uygulama sırasında hem mevcut proje gerekleri, ve hem de gelecekteki gereksinimler dikkate alınmalıdır..
VERİLECEK KANAL SAYISI
Akla ilk gelen konu hem şu anda istenmekte olan, hem de gelecek bir iki yıl içinde istenebilecek olan kanalların belirlenmesidir. Küçük bir yörede ilk olarak 12 kanal ve daha sonraki bir vadede de 24 veya en çok 36 kanala arttırılması düşünülebilir. Oysa metropolitan bir yöredeki bir kablo şebekesi için başlangıçta düşünülebilecek en az kanal sayısı 36 ilerideki bir vadede arttırılma kapasitesi de 60 kabul edilebilir
Kanal sayısına bir kere karar verildikten sonra sıra uygun modülatörlerin seçimine gelir. Küçük şebekelerde en fazla 36 kanala kadar geçerli olabilecek ucuz modülatörler seçilebilir. Ancak geniş çaplı şebeke projelerinde daha pahalı olan üstün teknoloji ürünleri kullanılmalıdır.
SİSTEM BANT GENİŞLİÐİ
300 MHz altındaki her kablo TV kanalının 7 MHz kadar bir bandgenişliği kullanacağı varsayımıyla (300 MHz üstündekiler için 8 MHz Kabul edilir), kanal sayısı konusunda verilen karar, kanal dağıtım sistemi altyapısının maliyetini de doğrudan etkileyen bir faktödür. Aşağıdaki tabloda kanal sayıları ve buna bağlı olarak gerek duyulacak bandgenişliği verilmiştir.
Kanal - Bandgenişliği
sayısı
26 - 230 MHz (sadece B I - III )
36 - 300 MHz
55 - 450 MHz
68 - 550 MHz
107 - 860 MHz
Not: Burada tüm atlama kanalların ve ilgili bant aralığındaki hiperbant kanallarının kullanıldığı, ancak FM radyo bandı 88 den 108 MHz.( yani Z+1, Z+2, & S-1 kanallarının) kullanılmadığı farzedilmiştir.
KANAL DONANIMI
Sistemdeki her kanalın bir modülatörü olmalıdır. Uydudan alınarak yayınlanacak her kanal için her modülatörle birlikte bir de uydu alıcısı bulunur. Uydu alıcısı alınacak kanalın özelliklerine gore analog, digital, şifreli yayınlara uygun tümleşik dekoderli tiplerde olabilir. (tek kullanıcıya mahsus cihazlarla yayıncının izni alınmadan dağıtım yapılamaz)
1.ŞEKİL
DE-MODULATÖR
Çoğu zaman bir şebekeye verilecek bir yayın bir başka şebekeden alınarak dağıtılabilir. Bu durumda diğer şebekeden gelmekte olan kanalın öce A / V sinyallerine ayırılması (demodülasyon) ve daha sonra tekrar bir modülatöre besleyerek diğer kanallar gibi şebekeye dahil edilmesi uygun olur. Bunun için de çoğu zaman standart bir STB kablo alıcısı kullanılabilir.
BİRLEŞTİRME
Aşağıdaki resimde bir Headend dağıtım merkezinde elde edilen kanalları birleştirmekte kullanılan standart yöntem gösterilmiştir. 2 yollu bölücü tersine kullanıldığında birleştirici olarak görev yapar. Acak sistem performansını optimize edeblmek için bazı hususlara dikkat edilmelidir.
2.ŞEKİL
A/V TAŞIYICILAR
Şimdi, metropolitan uygulamalar açısından komşu kanallı(çift yanbantlı) modülatörlerin hiçbir zaman kullanılmadığı ve tümüyle démodé olduğu söylenebilir. Komşu kanallı bir modülatörde ses taşıyıcısının video taşıyıcısının seviyesinin 18 – 20 dB aşağısında ayarlanması gerekir..Analog bir sinyal seviyemetresi (FSM) ile ses sinyali seviyesinin hassas bir şekilde ölçümlenemeyeceğini de belirtelim. Modülatördeki ses ve video taşıyıcılarını seviyelerini doğru bir şekilde ölçüp ayarlayabilmek için digital bir sinyalmetre veya daha iyisi bir spektrum analizörüne gerek duyulur. Bu olmadığında fabrika ayarlarına elleşilmemelidir
Eğer ses taşıyıcısının seviyesi çok düşük ayarlanmışsa sesin sinyal gürültü oranı zayıf olacak ve bu da kanalda işitilebilir bir fon gürültüsüne yol açacaktır. Eğer çok yüksek ayarlanırsa da bu kez bir sonraki kanalın görüntüsünü bozabilir. ( 7. kanaldaki yüksek ses taşıyıcı seviyesi 8. kanaldaki resmi bozar)
FREQUENCY AGILE MODULATÖRLER
”Frequency Agile” denilen türdeki modülatörler kulanıcıya çıkış frekansını ayarlama olanağı tanır. Bu hemen her zaman istenen birşeydir, ancak yanısıra iki dezavantajı birlikte getirir.
a) Bir “Frequency Agile” modülatörün tipik olarak C/N’si (Carrier to Noise = Taşıyıcı /Gürültü oranı) benzer kalitedeki sabit kanallı bir modülatöre göre daha zayıftır. .
b) Bu tip modülatörler benzer özellikteki sabit frekanslı modülatörlere göre daha pahalıdırlar.
Bunları göz önünde bulundurarak ideal çözüm bir Headendde servis için, ya da beklemede yedek olarak bir veya iki ”Frequency Agile” kullanmak olabilir. Bunlar herhangi bir modülatördeki arıza sırasında hemen devreye sokulabilir. Normal modülatörlerin ”Frequency Agile” türden seçilmesi ise maliyeti arttırmasının yanısıra Headend’in C/N (taşıyıcı/gürültü oranı) performansını düşürecektir
MODÜLATÖR ÇIKIŞ SEVİYELERİ
Sıklıkla sorulan bir soru da modülatör RF çıkış seviyelerinin optimum ayarının ne olması gerektiğidir. Bir modülatörün optimum çıkış seviyesi genelde üreticisi tarafından belirlenen (örneğin 105 dBU) gibi bir değerdir. Modülatör çıkışını ayarlarken, üretici tarafından verilen maksimum çıkış seviyesinin 2-3 dB aşağısına ayarlamak daima iyi bir uygulama olarak kabul edilir. Bu modülatör distorsiyonunu da biraz olsun azaltabilir. Ayrıca bu, çıkış eğiminin ayarlanmasında ve aşağıda anlatacağımız şeylerde de yardımcı olacaktır..
KANAL BİRLEŞTİRME
Her modülatörün R F çıkışlarının Headend için elde edilecek bir tek çıkış için birleştirilmesi gerekmektedir. Bu kanal birleştiricisi kullanılarak yapılır. Kanal birleştiricisi tersine çalışan bir dizi splitter(bölücü)den oluşan pasif bir devre elemanıdır. Bazen kanal filtreleri de kullanılır..
3.ŞEKİL
Bazı üreticiler bir "Active Combiner (aktif birleştirici)" sunmaktadır. Bu ürün yüksek bir çıkış seviyesini sağlayabilmek amacıyla bir CATV yükselticisini de içerir. Kanal birleştiricileri bazen girişlerindeki bant dışı sinyalleri bastırarak süzen kanal filtrelerine de sahiptirler, yani sadece belirli kanalları birleştiren türde yapılırlar..Eğer Headendinizde daha önceden kullanılmış bu türden bir birleştirici var, ve siz de buna fazladan bir kanal eklemek zorunda iseniz bu tersine bir iki yollu splitter kullanılarak da (yukarıdaki resimdeki gibi) kolayca yapılabilir. Çünkü bir splitter (bölücü) nasıl gelen sinyali iki veya daha çok çıkışa ayırmakta kullanılıyorsa fraklı frekanslardan gelen iki veya daha fazla sinyalin birleştirilmesinde birleştirici (combiner) olarak da kullanılabilir. Bu prensip herhangi sayıdaki kanalın birleştirilmesinde geçerlidir. Yukarıdaki resimde iki adet dört yollu bölücü ile bir adet iki yollu bölücü 8 kanalın birleştirilmesinde kullanılmıştır.
Aynı tarzda en yukarıdaki şekilde dört ve iki yollu bölücüler kullanılarak 14 kanallı bir sistem birleştirilmiştir. Bunun simetrik olmayan bir kombinasyon olduğu dikkatinizi çekebilir. Her ne kadar splitterlerin kullanımında tam bir simetri sağlama zorunluluğu yoksa da aşağıda anlatacağımız gibi sinyal seviyelerinin ayarlanması sırasında dikkat edilmesi gereken bazı konular bulunmaktadır. Arzulanan kanal sayısına göre nasıl bir splitter kombinasyonu kullanacağınız size kalmıştır. İdeal olarak birer atlayan, ya da birbirinden en uzakta bulunan kanallar aynı birleştiriciye beslenir. Örnek olarak kanal 5, 7, 9 ve 11 bir 4 yollu Splitter’a ve 6, 8, 10 ile 12 numaralı kanallar da diğer 4 yollu Splitter’a verilir. Böyle yapılamazsa da performansta çok belirgin bir kötüleşme olmaz.
Ancak burada önemli olan herhangi bir birleştiricinin kullanılmayan ucunun (örneğin bir 4 yollu splittere sadece üç sinyal girilmesi durumunda ) 75 ohm’luk bir sonlandırıcı yüküyle kapatılmasıdır. Bunun yapılmaması durumunda girişler arasındaki yalıtım karakteristiklerinde önemli ölçüde bozulmaya yol açılabilir. Tipik olarak iyi bir splitter portları arasında 20dB’den fazla yalıtım sağlamaktadır. Sonlandırma yapılmaz ise bu yalıtım 8 -10 dB’ye kadar düşebilir..
SEVİYE AYARLAMASI
Bir Headend ‘in kuruluşundaki en önemli husus her kanalın seviyelerinin doğru ayarlanmasıdır. En üstteki resimde çok kanallı örnek bir Headend sisteminin komple blok şeması verilmiştir. Buradaki tüm modülatörlerin kanallarının birleştirilerek tek çıkışa indirgendiği görülmektedir.
Resimdeki "X" noktasında ölçüm yapıldığında tüm kanalların tam aynı, yada birbirine 1dB yakın seviyede bulunabilmesi önemlidir. Sinyal seviyesinin değerinin tam ne olduğu önemli değildir. bulunması gereken sinyal seviyesinin sihirli veya tavsiye edilen bir değeri yoktur. “X” noktasında elde edilen son sinyal seviyesi büyük ölçüde kullanılan modülatörlerin maksimum çıkış gücüne dayalıdır. Örneğin, yine en yukarıdaki blok şemaya bakacak olursak, herbir 4 yollu splitter, girişi ile çıkışı arasında 8dB kadar bir kayıp demektir. İlk kanalın yolunu izlediğimizde iki 4 yollu splitterdan geçtiğini ve yani toplam bir 8 + 8 = 16 dB kaybı olduğunu buluruz.
Eğer kullanılan modülatörlerin azami çıkış seviyesi 95 dB olsa idi ve tavsiye edildiği gibi 92 dB kadar bir çıkış seviyesine ayarlı olsalardı, "X" noktasındaki sinyal seviyesi 92 - 16 = 76 dB olacaktı. Aynı şekilde kullanlan modülatörler maksimum 105 dB ve ayarlandığı seviye 100 dB, olması durumunda "X" noktasındaki çıkış seviyesi 100 - 16 = 84 dB bulunacaktır. .
Bu tüm modülatörlerin çıkış seviyelerinin aynı olması anlamına değildir. Her modülatörün çıkışı farklı Splitter/ Combiner’lardan geçerken farklı zayıflamalarla karşılaşır. Eğer kullanılan birleştirici/ayırıcılar simetrik değilse "X" noktasına ulaşıncaya kadar farklı zayıflamalara uğrayacağından vardığındaki seviyesi farklı olacaktır. Burada önemli olan tüm birleştirici / ayırıcılardan geçtikten sonra ulaştığı ”X" noktasındaki seviyenin tüm kanallarda aynı olmasını sağlamaktır.
HEADEND YÜKSELTİCİSİ
Eğer sinyaller birleştirilip, seviyeleri ayarlandıkan sonra "X" noktasındaki seviye yetersiz kalıyorsa bu noktada sisteme bir CATV yükselticisi konulabilir. Bu şekilde sinyal çıkış seviyesi istendiği düzeye ulaştırılır..Hibrid bir yükseltici kullanılması, (sadece 12 ila 18 kanallı Headendler dahil) tüm Headendler için şiddetle tavsiye edilir. Burada kullanılacak yükselticinin hem yüksek çıkış seviyesi, hem de düşük distorsiyon sağlaması gereği aşikardır. O nedenle Hibrit yükseltici ideal çözüm olmaktadır. Burada Headendde üretilen tüm distorsiyonun aboneye ulaşıncaya kadar olan hat boyunca kullanılacak dağıtım yükselticilerinde defalarca yükseltileceğini de göz önünde bulundurmalıyız. O nedenle küçük çaptaki headendlerde bile kullanılacak bir Hibrid yükselticinin daha yüksek maliyeti noktanın kritikliği gözönünde bulundurulduğunda geçerlilik kazanmaktadır
Ancak, kullanılacak herhangi hibrit yükselticinin çıkış seviyesinin 100 dBU değerini aşmaması önemle tavsiye edilmektedir. Bu seviyenin üzerindeki herhangi artış, distorsiyonun hızla yükselmesi karşısında resim kalitesini önemli ölçüde bozacaktır ( çıkış seviyesindeki her 1dB artışa karşın distorsiyon 2 dB artar)
ÇOK ÇIKIŞLI DAÐITIM HATLARI (TRUNKLAR)
Bir Headendin çıkışında çoğu zaman 1 trunk’dan fazlası gerekir. Her headendden örneğin biri Kuzeye, öbürü Güneye gidecek iki çıkış elde etmek yükselticiden sonra koyulacak çıkış splitterlarıyla oldukça basit şekilde sağlanabilir. Aşağıda şematik olarak verilmiştir.
4.ŞEKİL
Bazen şebekeler gereken dağıtım hatlarının herbiri için ayrı yükselticiler kullanır. Bu durum aşağıdaki şekilde verilmiştir. Teknik olarak (hem yukarıdaki, hem de aşagıdaki) heriki seçenek de geçerlidir. Tabii yukarıdaki şekilde tek yükseltici kullanılması sistem genel maliyetini düşürmektedir. Ancak, şekilden de anlaşılacağı gibi kullanılan bölücüler seviyeyi düşürecektir. O yüzden ana dağıtım hatındaki seviye, yukarıdaki şemada kullanılan bölücü eğer iki yollu ise 98 dBU olur. Eğer 4 yollu bir Splitter kullanılmış ise, çıkış seviyesi 92 dBU ‘dir. .
Yukarıda da açıklandığı gibi Hybrid bir yükselticinin herhangi kanal için çıkış seviyesi 100 dB den fazla olmamalıdır. Ancak bu şekilde hattın aşağılarında abonelere düşük distorsiyon seviyesinde optimum resim kalitesi sağlanabilir.
SİSTEM EÐİMİ
Sistem eğiminin optimum koşullarda ayarlanabilmesi için neler yapılması gerektiği de oldukça sık sorulan bir sorudur. Doğal olarak Headend çıkışında, yani "X" noktasında ya da eğer yükseltici varsa yükseltici çıkışında sıfır ya da dümdüz bir eğim önerilmektedir. Tani "X" noktasında tüm kanallar için seviye birbirinin ayni, ya da en fazla 1dB farklı olmalıdır.
5.ŞEKİL
SONUÇ
Burada blok şema bazında herhangi kanal sayısıyla herhangi konfigürasyonda bir Headend kurulmasında geçerli ana prensipler verilmiştir. Şema kullanıcının gereksinimlerine göre değiştirilebilir ve ölçeklendirilebilir. Kullanılan malzemenin özelliklerine göre dolap, havalandırma v.s. uygulama nitelikleri tanımlanır.
Kanal birleştiricilerinin bulunmadığı durumlarda CATV splitterlarla ayni işlem sorunsuz gerçekleştirilebilir. Burada tek ana mülahaza birleştirmeler sonucu elde edilecek çıkışta tüm kanallar için aynı seviyelerin tutturulabilmesidir.
Modülatörler için olsun, headend çıkışı için olsun belirli bir optimum çıkış seviyesi dB değeri yoktur. Bu büyük ölçüde kullanılan malzemeye göre değişecektir. Yukarıda verilen ana kuralların izlenmesi, optimal özelliklerde çalışacak standart bir Headend 'in kurulmasını sağlayacaktır..
bu bilgiler için UYDUTVHABER.NET'ten faydalanılmıştır
Bir kablo TV yayın merkezi tüm şebekenin kalbi ve tüm sinyallerin kaynağıdır. Şebeke sahibi buraya önemli bir yatırım yapacağından uygulama sırasında hem mevcut proje gerekleri, ve hem de gelecekteki gereksinimler dikkate alınmalıdır..
VERİLECEK KANAL SAYISI
Akla ilk gelen konu hem şu anda istenmekte olan, hem de gelecek bir iki yıl içinde istenebilecek olan kanalların belirlenmesidir. Küçük bir yörede ilk olarak 12 kanal ve daha sonraki bir vadede de 24 veya en çok 36 kanala arttırılması düşünülebilir. Oysa metropolitan bir yöredeki bir kablo şebekesi için başlangıçta düşünülebilecek en az kanal sayısı 36 ilerideki bir vadede arttırılma kapasitesi de 60 kabul edilebilir
Kanal sayısına bir kere karar verildikten sonra sıra uygun modülatörlerin seçimine gelir. Küçük şebekelerde en fazla 36 kanala kadar geçerli olabilecek ucuz modülatörler seçilebilir. Ancak geniş çaplı şebeke projelerinde daha pahalı olan üstün teknoloji ürünleri kullanılmalıdır.
SİSTEM BANT GENİŞLİÐİ
300 MHz altındaki her kablo TV kanalının 7 MHz kadar bir bandgenişliği kullanacağı varsayımıyla (300 MHz üstündekiler için 8 MHz Kabul edilir), kanal sayısı konusunda verilen karar, kanal dağıtım sistemi altyapısının maliyetini de doğrudan etkileyen bir faktödür. Aşağıdaki tabloda kanal sayıları ve buna bağlı olarak gerek duyulacak bandgenişliği verilmiştir.
Kanal - Bandgenişliği
sayısı
26 - 230 MHz (sadece B I - III )
36 - 300 MHz
55 - 450 MHz
68 - 550 MHz
107 - 860 MHz
Not: Burada tüm atlama kanalların ve ilgili bant aralığındaki hiperbant kanallarının kullanıldığı, ancak FM radyo bandı 88 den 108 MHz.( yani Z+1, Z+2, & S-1 kanallarının) kullanılmadığı farzedilmiştir.
KANAL DONANIMI
Sistemdeki her kanalın bir modülatörü olmalıdır. Uydudan alınarak yayınlanacak her kanal için her modülatörle birlikte bir de uydu alıcısı bulunur. Uydu alıcısı alınacak kanalın özelliklerine gore analog, digital, şifreli yayınlara uygun tümleşik dekoderli tiplerde olabilir. (tek kullanıcıya mahsus cihazlarla yayıncının izni alınmadan dağıtım yapılamaz)
1.ŞEKİL
DE-MODULATÖR
Çoğu zaman bir şebekeye verilecek bir yayın bir başka şebekeden alınarak dağıtılabilir. Bu durumda diğer şebekeden gelmekte olan kanalın öce A / V sinyallerine ayırılması (demodülasyon) ve daha sonra tekrar bir modülatöre besleyerek diğer kanallar gibi şebekeye dahil edilmesi uygun olur. Bunun için de çoğu zaman standart bir STB kablo alıcısı kullanılabilir.
BİRLEŞTİRME
Aşağıdaki resimde bir Headend dağıtım merkezinde elde edilen kanalları birleştirmekte kullanılan standart yöntem gösterilmiştir. 2 yollu bölücü tersine kullanıldığında birleştirici olarak görev yapar. Acak sistem performansını optimize edeblmek için bazı hususlara dikkat edilmelidir.
2.ŞEKİL
A/V TAŞIYICILAR
Şimdi, metropolitan uygulamalar açısından komşu kanallı(çift yanbantlı) modülatörlerin hiçbir zaman kullanılmadığı ve tümüyle démodé olduğu söylenebilir. Komşu kanallı bir modülatörde ses taşıyıcısının video taşıyıcısının seviyesinin 18 – 20 dB aşağısında ayarlanması gerekir..Analog bir sinyal seviyemetresi (FSM) ile ses sinyali seviyesinin hassas bir şekilde ölçümlenemeyeceğini de belirtelim. Modülatördeki ses ve video taşıyıcılarını seviyelerini doğru bir şekilde ölçüp ayarlayabilmek için digital bir sinyalmetre veya daha iyisi bir spektrum analizörüne gerek duyulur. Bu olmadığında fabrika ayarlarına elleşilmemelidir
Eğer ses taşıyıcısının seviyesi çok düşük ayarlanmışsa sesin sinyal gürültü oranı zayıf olacak ve bu da kanalda işitilebilir bir fon gürültüsüne yol açacaktır. Eğer çok yüksek ayarlanırsa da bu kez bir sonraki kanalın görüntüsünü bozabilir. ( 7. kanaldaki yüksek ses taşıyıcı seviyesi 8. kanaldaki resmi bozar)
FREQUENCY AGILE MODULATÖRLER
”Frequency Agile” denilen türdeki modülatörler kulanıcıya çıkış frekansını ayarlama olanağı tanır. Bu hemen her zaman istenen birşeydir, ancak yanısıra iki dezavantajı birlikte getirir.
a) Bir “Frequency Agile” modülatörün tipik olarak C/N’si (Carrier to Noise = Taşıyıcı /Gürültü oranı) benzer kalitedeki sabit kanallı bir modülatöre göre daha zayıftır. .
b) Bu tip modülatörler benzer özellikteki sabit frekanslı modülatörlere göre daha pahalıdırlar.
Bunları göz önünde bulundurarak ideal çözüm bir Headendde servis için, ya da beklemede yedek olarak bir veya iki ”Frequency Agile” kullanmak olabilir. Bunlar herhangi bir modülatördeki arıza sırasında hemen devreye sokulabilir. Normal modülatörlerin ”Frequency Agile” türden seçilmesi ise maliyeti arttırmasının yanısıra Headend’in C/N (taşıyıcı/gürültü oranı) performansını düşürecektir
MODÜLATÖR ÇIKIŞ SEVİYELERİ
Sıklıkla sorulan bir soru da modülatör RF çıkış seviyelerinin optimum ayarının ne olması gerektiğidir. Bir modülatörün optimum çıkış seviyesi genelde üreticisi tarafından belirlenen (örneğin 105 dBU) gibi bir değerdir. Modülatör çıkışını ayarlarken, üretici tarafından verilen maksimum çıkış seviyesinin 2-3 dB aşağısına ayarlamak daima iyi bir uygulama olarak kabul edilir. Bu modülatör distorsiyonunu da biraz olsun azaltabilir. Ayrıca bu, çıkış eğiminin ayarlanmasında ve aşağıda anlatacağımız şeylerde de yardımcı olacaktır..
KANAL BİRLEŞTİRME
Her modülatörün R F çıkışlarının Headend için elde edilecek bir tek çıkış için birleştirilmesi gerekmektedir. Bu kanal birleştiricisi kullanılarak yapılır. Kanal birleştiricisi tersine çalışan bir dizi splitter(bölücü)den oluşan pasif bir devre elemanıdır. Bazen kanal filtreleri de kullanılır..
3.ŞEKİL
Bazı üreticiler bir "Active Combiner (aktif birleştirici)" sunmaktadır. Bu ürün yüksek bir çıkış seviyesini sağlayabilmek amacıyla bir CATV yükselticisini de içerir. Kanal birleştiricileri bazen girişlerindeki bant dışı sinyalleri bastırarak süzen kanal filtrelerine de sahiptirler, yani sadece belirli kanalları birleştiren türde yapılırlar..Eğer Headendinizde daha önceden kullanılmış bu türden bir birleştirici var, ve siz de buna fazladan bir kanal eklemek zorunda iseniz bu tersine bir iki yollu splitter kullanılarak da (yukarıdaki resimdeki gibi) kolayca yapılabilir. Çünkü bir splitter (bölücü) nasıl gelen sinyali iki veya daha çok çıkışa ayırmakta kullanılıyorsa fraklı frekanslardan gelen iki veya daha fazla sinyalin birleştirilmesinde birleştirici (combiner) olarak da kullanılabilir. Bu prensip herhangi sayıdaki kanalın birleştirilmesinde geçerlidir. Yukarıdaki resimde iki adet dört yollu bölücü ile bir adet iki yollu bölücü 8 kanalın birleştirilmesinde kullanılmıştır.
Aynı tarzda en yukarıdaki şekilde dört ve iki yollu bölücüler kullanılarak 14 kanallı bir sistem birleştirilmiştir. Bunun simetrik olmayan bir kombinasyon olduğu dikkatinizi çekebilir. Her ne kadar splitterlerin kullanımında tam bir simetri sağlama zorunluluğu yoksa da aşağıda anlatacağımız gibi sinyal seviyelerinin ayarlanması sırasında dikkat edilmesi gereken bazı konular bulunmaktadır. Arzulanan kanal sayısına göre nasıl bir splitter kombinasyonu kullanacağınız size kalmıştır. İdeal olarak birer atlayan, ya da birbirinden en uzakta bulunan kanallar aynı birleştiriciye beslenir. Örnek olarak kanal 5, 7, 9 ve 11 bir 4 yollu Splitter’a ve 6, 8, 10 ile 12 numaralı kanallar da diğer 4 yollu Splitter’a verilir. Böyle yapılamazsa da performansta çok belirgin bir kötüleşme olmaz.
Ancak burada önemli olan herhangi bir birleştiricinin kullanılmayan ucunun (örneğin bir 4 yollu splittere sadece üç sinyal girilmesi durumunda ) 75 ohm’luk bir sonlandırıcı yüküyle kapatılmasıdır. Bunun yapılmaması durumunda girişler arasındaki yalıtım karakteristiklerinde önemli ölçüde bozulmaya yol açılabilir. Tipik olarak iyi bir splitter portları arasında 20dB’den fazla yalıtım sağlamaktadır. Sonlandırma yapılmaz ise bu yalıtım 8 -10 dB’ye kadar düşebilir..
SEVİYE AYARLAMASI
Bir Headend ‘in kuruluşundaki en önemli husus her kanalın seviyelerinin doğru ayarlanmasıdır. En üstteki resimde çok kanallı örnek bir Headend sisteminin komple blok şeması verilmiştir. Buradaki tüm modülatörlerin kanallarının birleştirilerek tek çıkışa indirgendiği görülmektedir.
Resimdeki "X" noktasında ölçüm yapıldığında tüm kanalların tam aynı, yada birbirine 1dB yakın seviyede bulunabilmesi önemlidir. Sinyal seviyesinin değerinin tam ne olduğu önemli değildir. bulunması gereken sinyal seviyesinin sihirli veya tavsiye edilen bir değeri yoktur. “X” noktasında elde edilen son sinyal seviyesi büyük ölçüde kullanılan modülatörlerin maksimum çıkış gücüne dayalıdır. Örneğin, yine en yukarıdaki blok şemaya bakacak olursak, herbir 4 yollu splitter, girişi ile çıkışı arasında 8dB kadar bir kayıp demektir. İlk kanalın yolunu izlediğimizde iki 4 yollu splitterdan geçtiğini ve yani toplam bir 8 + 8 = 16 dB kaybı olduğunu buluruz.
Eğer kullanılan modülatörlerin azami çıkış seviyesi 95 dB olsa idi ve tavsiye edildiği gibi 92 dB kadar bir çıkış seviyesine ayarlı olsalardı, "X" noktasındaki sinyal seviyesi 92 - 16 = 76 dB olacaktı. Aynı şekilde kullanlan modülatörler maksimum 105 dB ve ayarlandığı seviye 100 dB, olması durumunda "X" noktasındaki çıkış seviyesi 100 - 16 = 84 dB bulunacaktır. .
Bu tüm modülatörlerin çıkış seviyelerinin aynı olması anlamına değildir. Her modülatörün çıkışı farklı Splitter/ Combiner’lardan geçerken farklı zayıflamalarla karşılaşır. Eğer kullanılan birleştirici/ayırıcılar simetrik değilse "X" noktasına ulaşıncaya kadar farklı zayıflamalara uğrayacağından vardığındaki seviyesi farklı olacaktır. Burada önemli olan tüm birleştirici / ayırıcılardan geçtikten sonra ulaştığı ”X" noktasındaki seviyenin tüm kanallarda aynı olmasını sağlamaktır.
HEADEND YÜKSELTİCİSİ
Eğer sinyaller birleştirilip, seviyeleri ayarlandıkan sonra "X" noktasındaki seviye yetersiz kalıyorsa bu noktada sisteme bir CATV yükselticisi konulabilir. Bu şekilde sinyal çıkış seviyesi istendiği düzeye ulaştırılır..Hibrid bir yükseltici kullanılması, (sadece 12 ila 18 kanallı Headendler dahil) tüm Headendler için şiddetle tavsiye edilir. Burada kullanılacak yükselticinin hem yüksek çıkış seviyesi, hem de düşük distorsiyon sağlaması gereği aşikardır. O nedenle Hibrit yükseltici ideal çözüm olmaktadır. Burada Headendde üretilen tüm distorsiyonun aboneye ulaşıncaya kadar olan hat boyunca kullanılacak dağıtım yükselticilerinde defalarca yükseltileceğini de göz önünde bulundurmalıyız. O nedenle küçük çaptaki headendlerde bile kullanılacak bir Hibrid yükselticinin daha yüksek maliyeti noktanın kritikliği gözönünde bulundurulduğunda geçerlilik kazanmaktadır
Ancak, kullanılacak herhangi hibrit yükselticinin çıkış seviyesinin 100 dBU değerini aşmaması önemle tavsiye edilmektedir. Bu seviyenin üzerindeki herhangi artış, distorsiyonun hızla yükselmesi karşısında resim kalitesini önemli ölçüde bozacaktır ( çıkış seviyesindeki her 1dB artışa karşın distorsiyon 2 dB artar)
ÇOK ÇIKIŞLI DAÐITIM HATLARI (TRUNKLAR)
Bir Headendin çıkışında çoğu zaman 1 trunk’dan fazlası gerekir. Her headendden örneğin biri Kuzeye, öbürü Güneye gidecek iki çıkış elde etmek yükselticiden sonra koyulacak çıkış splitterlarıyla oldukça basit şekilde sağlanabilir. Aşağıda şematik olarak verilmiştir.
4.ŞEKİL
Bazen şebekeler gereken dağıtım hatlarının herbiri için ayrı yükselticiler kullanır. Bu durum aşağıdaki şekilde verilmiştir. Teknik olarak (hem yukarıdaki, hem de aşagıdaki) heriki seçenek de geçerlidir. Tabii yukarıdaki şekilde tek yükseltici kullanılması sistem genel maliyetini düşürmektedir. Ancak, şekilden de anlaşılacağı gibi kullanılan bölücüler seviyeyi düşürecektir. O yüzden ana dağıtım hatındaki seviye, yukarıdaki şemada kullanılan bölücü eğer iki yollu ise 98 dBU olur. Eğer 4 yollu bir Splitter kullanılmış ise, çıkış seviyesi 92 dBU ‘dir. .
Yukarıda da açıklandığı gibi Hybrid bir yükselticinin herhangi kanal için çıkış seviyesi 100 dB den fazla olmamalıdır. Ancak bu şekilde hattın aşağılarında abonelere düşük distorsiyon seviyesinde optimum resim kalitesi sağlanabilir.
SİSTEM EÐİMİ
Sistem eğiminin optimum koşullarda ayarlanabilmesi için neler yapılması gerektiği de oldukça sık sorulan bir sorudur. Doğal olarak Headend çıkışında, yani "X" noktasında ya da eğer yükseltici varsa yükseltici çıkışında sıfır ya da dümdüz bir eğim önerilmektedir. Tani "X" noktasında tüm kanallar için seviye birbirinin ayni, ya da en fazla 1dB farklı olmalıdır.
5.ŞEKİL
SONUÇ
Burada blok şema bazında herhangi kanal sayısıyla herhangi konfigürasyonda bir Headend kurulmasında geçerli ana prensipler verilmiştir. Şema kullanıcının gereksinimlerine göre değiştirilebilir ve ölçeklendirilebilir. Kullanılan malzemenin özelliklerine göre dolap, havalandırma v.s. uygulama nitelikleri tanımlanır.
Kanal birleştiricilerinin bulunmadığı durumlarda CATV splitterlarla ayni işlem sorunsuz gerçekleştirilebilir. Burada tek ana mülahaza birleştirmeler sonucu elde edilecek çıkışta tüm kanallar için aynı seviyelerin tutturulabilmesidir.
Modülatörler için olsun, headend çıkışı için olsun belirli bir optimum çıkış seviyesi dB değeri yoktur. Bu büyük ölçüde kullanılan malzemeye göre değişecektir. Yukarıda verilen ana kuralların izlenmesi, optimal özelliklerde çalışacak standart bir Headend 'in kurulmasını sağlayacaktır..
bu bilgiler için UYDUTVHABER.NET'ten faydalanılmıştır
Yorum