GÖKYÜZÜNÜ OKUMA YÖNTEMLERİ
Gökyüzü ile iletişim kurmak, onu anlamak ve onun üzerinden hesaplar yapmak, yön ve yol çizmek yada basitçe astrolojik haritaları anlamak istiyorsak önce bir gökyüzü haritasını okumayı bilmek gereklidir. Bunu başarabilmek için koordinatları, uzaklık ölçümlerini ve bunların isimleri ile değişim periyotlarını , bunların haritalara yansımalarını da okuyabilmek gereklidir. Bunlar temel bilgilerdir.
Eğer, basitçe çizilmiş bir harita üzerinde yönünüzü bulmak istiyorsanız, önce yönleri harita üzerinde ve dünya üzerinde nasıl algılayacağınızı bilmelisiniz. Bulunduğunuz yerde açık bir gökyüzünde önce kutup yıldızını tespit etmelisiniz. Pek çok kişi tarafından sanıldığının aksine kutup yıldızı çok parlak bir yıldız değildir. Bu yüzden gökyüzünde tepe noktada duran parlak bir yıldız, sık sık kutup yıldızı ile karıştırılır. Bu parlak yıldız ile karıştırıldığının aksine kutup yıldızı bulunduğu alandaki yıldızlardan daha az parlaktır. Polaris olarak bilinen kutup yıldızı küçük ayı takım yıldızının , yada küçük kepçenin sapının en ucundaki yıldızdır. Diğer Takımyıldızlardan faydalanarak gökyüzünde onu tespit etmek için büyük ayı Takımyıldızına ihtiyacımız vardır. Her iki Takımyıldızı da gökyüzünde birer tava yada kepçeye benzemesi nedeni ile kolayca tespit edilir. Yazın gökyüzü açıkken çok net görülebilir.
Resmin hemen altında Polaris' in de içinde olduğu çizgiler ile birleştirilmemiş küçük ayı takım yıldızını görebilirsiniz.
Bir gökyüzü haritası görelim.
Bir de “planisfer” denen, yılın istediğimiz gününde ve saatinde gökyüzünü gösterecek biçimde ayarlanabilen gökyüzü haritaları vardır. Basit ve çok kullanışlı haritalardır. Hangi gün, hangi yıldız nerede bulunmaktadır, bu araç ve atlaslarda görebilirsiniz. Bunun için öncelikle 2 temel daireye ihtiyacımız vardır. Planisfer' ler kuzey veya güney yarımkürede ekvatorun 30 dereceden daha büyük enlemleri için uygundur. 4 levhalık planisfer ' ler 45 dereceden az enlemler için uygundur. Eğer enleminiz 30 ile 45 derece arasında ise, her iki stili de kullanabilirsiniz. Aşağıdaki resimdeki gibi elle yapılan planisfer' leri de rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Yeryüzü üzerinde bir bölgeyi tanımlamak zorunda isek coğrafi koordinat vermek zorundayızdır. Bizim için önemli olan enlem boylam, sağ ve sol açıklıktır.
Uzay geometride bir yerin tarifi yapılırken izdüşümlerden bahsetmek gereklidir. Küresel bir gerçeklikten bahsederken, iki boyutlu bir sisteme tarif indirgemek oldukça zor ve hata payı çok yüksek bir çalışmadır. Bu yüzden de ileriye dönük hesaplarda hata yapmak çok kolaydır. Bu küçük ama büyük bilgiye bakarak Çinli astronomların on bin yıllık bir almanak yapmayı başarmış olmaları da dikkate değer bir konudur. Tabii yalnızca onlar değil, geçmişin bütün bilim adamlarındaki zor yaşam ve tespit şartlarına rağmen gösterdikleri çaba, bizlerin bugünkü kolaylıklar içinde sergilediklerine göre tarifi ve kabulü zor çabalardır. Bugünün sağlıklı verileri için şimdiki bilim adamları , başarılarını geçmişteki bu olağanüstü insanlara borçludur.Gökyüzünün tarifine geldiğimizde, yerküremizin ekvatoru ile gökkürenin ekvatoru aynı düzlem üzerindedir. Yer ekvatorunu tarif ederken ,biz buna 0º enlem diyoruz. Bu şartlarda kuzey kutbuna da +90º, güney kutbuna ise -90º enlem diyoruz. Aynı şeyi gök ekvator için 0º dik açıklık olarak , güney gökkutbu için de -90º dik açıklık olarak ifade ederiz. Şunu açıkça görüyoruz ki, eksi ( dik açıklık değerleri gök ekvatorunun güneyinde, artı (+) değerleri ise kuzeyinde yer almaktadır.
Boylam ve sağ açıklık benzer ancak, sağ açıklık değeri derece olarak değil saat olarak verilir. Çünkü hatırlamamız gerekli önemli bir noktaya geldik ki, gökyüzü için verdiğimiz koordinatlar hareketli değildir. Gökyüzünün değil dünyanın kendi etrafında döndüğünü hatırlamalıyız. 24 saatlik bir dönüş periyodu nedeni ile de, sağ açıklık değerleri sıfır ile 24 arasında değişmektedir. Gökyüzü gözlemlerinde sağ açıklık ekseni ile dünyanın ekseni çakıştırıldığında , teleskop kullanımları sırasında baz alacağımız kutup yıldızı ayarlanması yapılmış olur. Kutup yıldızı tespit edildikten sonra eksen sabitlenmiş olur.
Ben şu anda teleskop olarak Meade ETX125-EC kullanmaktayım. Kolay taşınabilir olan bu teleskop kullanımı oldukça kolay ve son derece de ***ifli bir teleskoptur. Yalnızca yıldızları değil gezegenleri de çok ***ifli bir şekilde gözleyebilirsiniz. kutup yıldızı tespit edildikten sonra içinde kayıtlı olan göksel haritayı kullanarak istediğiniz yere kendi kendine gitmesini sağlayabilir, ve sonra ***ifli bulduğu gökcismini adı, yeri, ve gerekirse fazlarına ait bilgilere de sahip olarak izleyebilirsiniz.
Meade ETX125-EC ile yan taraftaki gibi SATÜRN ' ü görebilir hatta gerekli Meade ekipmanları ile fotoğraflayabilirsiniz de
1 derece (º) 60 dakika (‘)
1 dakika 60 saniye (“)
1 saat (h) 60 dakika (d)
1 dakika 60 saniyedir (s)
Her hangi bir yerde , Sağ açıklık 13h34d53s, Dik açıklık +23º27’11” olarak görürseniz bir koordinat okuyorsunuz demektir. Buda şu anlama gelir; tarifi yapılan koordinatın ,Sağ açıklığı 13 saat, 34 dakika, 53 saniye ve Dik açıklığı ise 23 derece, 27 dakika, 11 saniyedir. Dik açıklık üzerinde gördüğünüz (+) değeri koordinatı verilen yerin kuzey gök kürede olduğunu gösterir. 1 dakika 60 saniye (“)
1 saat (h) 60 dakika (d)
1 dakika 60 saniyedir (s)
Gökküre için 0 saat açıklık için kabul edilen yer, güneş ışınlarının ilkbaharda ekvatora dik geldiği anda, Güneş’in bulunduğu noktadır. Bir gökcisminin gözlemcinin bulunduğu yerde ufuktan yüksekliğine yükselim diyoruz. Eğer bir yerin yükseliminden bahsedeceksek, yerimizi ve zamanı ve derecesini söylemek zorundayızdır. Kutup yıldızından bahsettiğimizde ise, o kadar az bir değişim gösterir ki, gözle bunu fark etmek mümkün değildir. Kutup yıldızından bahsettiğimiz için adeta bir topaç gibi onun merkezinde dönüyormuşuz gibi hayal edebilirsiniz.
Aşağıda Polaris yıldızının dünyanın dönüşü nedeni ile hareketini görüyoruz.
Şimdi birde göz ve el ile nasıl hesap yapabileceğimize bir bakalım. Aşağıda el ile yapılmış derece tariflerini görmektesiniz. Ellerinizi gökyüzüne yıldızları görmek üzere kaldırır ve gözlerimizi hafifçe kısarsak, yan algılardan kurtulur ve elinizin uzattığınız bölgedeki yıldızların uzaklık derecelerini ölçmeyi sağlayabilirsiniz. Belirtilen derece başlarını tutan iki yıldız belirtilen derece aralığında bulunuyor demektir. Ve tabii ki yaklaşık olarak.
1 DERECE 5 DERECE 10 DERECE
15 DERECE 25 DERECE
Tüm bu yöntemler bizlere aşağıdaki çok güzel gökcisimlerinin önünü açmaktadır. Gökyüzü , müthiş bir maceradır. Kendi içindeki gizli serüvenine yakınlaşmaktır. İnsanı her zaman korkutmuş olan karanlığın gerçek yüzü ve varoluş için büyük bir uyanışın yoludur.
Yalnız olmadığımız bilinci için değil !, Ama büyüklüğün içindeki küçüklüğü ve küçüklüğümüzdeki büyüklüğü anlamak için.
Ölçmenin gizemli dünyası için ve sakladıkları için.
http://www.astrologyanalyst.com/web/...=2&dil_kodu=Tr