Tweet
Belçika, Batı Avrupa'da bulunan, Avrupa Birliği ve NATO üyesi bir ülkedir.
Belçika federal bir devlet yapısına sahip olup, Felemenkçe'nin resmi dil olduğu Flaman Bölgesi (Vlaanderen), Fransızca'nın resmi dil olduğu Valonya (Wallonia) ve her iki dilin de resmi dil sıfatını taşıdıkları Brüksel Başkent Bölgesi (Brussel Hofstedelijk Gewest, Région de Bruxelles-Capitale)'nden oluşur. Son olarak, tamamı Valon Bölgesi'nin sınırları içinde kalan ve Almanya'ya komşu Almanca konuşan küçük bir topluluk (Deutschsprachige Gemeinde), Valon bölgesine bağlı olmakla birlikte bazı alanlarda özerkliğe sahiptir ve yaşadıkları bölgede Almanca resmi dildir.
Belçika'nın batısında Kuzey Denizi, kuzeyinde Hollanda, doğusunda Almanya ve Lüksemburg, güneyinde Fransa yer almaktadır.
COÐRAFYA
KONUM
Belçika, 50°50′K 4°00′D koordinatlarında bulunur. Batı Avrupa'da Kuzey Denizi'ne kıyısı vardır. Karasuları 12 deniz milidir. Toplam kıyı uzunluğu 73.1 kilometredir.
Arazisi: 30,527767678 km²
Göller ve akarsular: 250 km²
Denizler: 3,462 km²
Toplam yüzölçümü: 33,990 km²
Belçika'nın kara sınırlarının toplam uzunluğu 1,482 kiloemetredir. Bunun;
645 kilometresini Fransa, 153 kilometresini Almanya, 150 kilometresini Lüksemburg, 460 kilometresini Hollanda oluşturur.
DAÐLAR
Belçika'nın denize kıyısı olan ve denize yakın yerdeki toprakları oldukça düz ve engebesizken, doğu ve güneydoğu topraklarında birçok dağ ve tepe bulunur. Belçika'da 200 metreden yüksek olup dağ tanımlamasına giren yükseltiler şunlardır;
* Signal de Botrange (694m)
* Baraque Michel (674m)
* Baraque de Fraiture (652m)
* Mont-Rigi (610m)
* Massif de Saint-Hubert (589m)
* Plateau de Recogne-Bastogne (569m)
* Côte de Stockeu (506m)
* Croix Scaille (505m)
* Vaalserberg (323m)
AKARSULAR
Ülke akarsu ağı bakımından fazla zengin değildir. Ülkedeki başlıca akarsular ve uzunlukları şöyledir.
* Schelde (Hollandaca) veya Escaut (Fransızca) : 200 km
* Maas (Hollandaca) veya Meuse (Fransızca) : 183 km
* Ijzer (Hollandaca) veya Yser (Fransızca) : 50 km
DİÐER AKARSULAR
* Maquenoise'ta : Oise kaynağı → Seine nehri (Conflans-Sainte-Honorine'de, Fransa)
* Biraz akarsular (önemli Sûre (Fransızca) / Sauer (Almanca)) → Moselle (Fransızca) / Mosel (Almanca) → Ren nehri
İKLİM
Belçika'nın iklimi deniz etkisi ile oldukça ılımandır, kışlar yağışlı geçmesine rağmen havalar aşırı soğuk olmaz, Ocak ayında ortalama sıcaklık 3°C, Haziran ayında ortalama sıcaklık 18°C'dir. Yıl boyunca bulutlu günlerin sayısı oldukça fazladır.
DEMOGRAFİ
NÜFUS
2006 yılında Belçika'nın tahminî nüfusu 10,379,067'dir. Bu veriler ışığında nüfusun yaş ve cinsiyete göre dağılımı söyledir;
* 0-14 yaş: %16.7 (erkek 883,254/kadın 846,099)
* 15-64 yaş: %65.9 (erkek 3,450,879/kadın 3,389,565)
* 65 ve üzeri: %17.4 (erkek 746,569/kadın 1,062,701)
Nüfusun ortalama yaşı;
* Genel toplamda: 40.9
* Erkeklerde: 39.6
* Kadınlarda: 42.1
Nüfusun artış hızı %0.13 olup bebek ölüm oranı 4.62'dir. Erkeklerde ortalama yaşam beklentisi 75.59 yıl kadınlarda 82.09 yıldır. Nüfusun etnik yapısının %58'ini Flamanlar, %31'ini Valonlar (Fransız Belçikalılar) oluştururken, 71.000 Alman, 200.000 Türk bulunmaktadır. Ülkede yaşayan Türklerin %75'i Belçika tabiyetide almışlardır.[1] Bunun dışında Faslı ve Cezayirli göçmenlerde bulunmaktadır.
DİN
* %75 Katolik
* %25 Müslüman, Budist, Ateist azınlıklar
DİLLER
Belçika'nın üç resmi dili vardır, üç bölgeli bir devlet yapısına sahip olan Belçika'nın resmi dilleri, Hollandaca, Almanca ve Fransızca'dır. Bu dilleri konuşanların nüfusa oranı;
* %60 Hollandaca
* %40 Fransızca
* %1 Almanca (Almanların herbiri yukarıdaki dillerden en az birini bilir.)
TARİH
Ana madde: Belçika tarihi
Belçika eski zamanlarda kelt kabileler tarafından yönetiliyordu. Bunlarden en önemlileri Menapii idi. Roma zamanında Güney-Hollanda, Belçika, Kuzey-Fransa ve Batı-Almanya'nın bazı bölümlerinde yerleşik olan Kelt Kabileler “Belgae” olarak adlandırılıyorlardı.
Bölge orta çağda derebeyliklerine bölünmeden önce Roma İmparatorluğu'na bağlıydı. Orta çağda (bugünkü bilinen Belçika), Fransa ve Alman İmparatorluğu arasında bölündü. Schelde akarsuyu bu iki imparatorluğun arasında sınır olarak kabul ediliyordu. Bugünkü Belçika bölgesi 15’nci yy.’da Habsburgers’lerin eline geçti ve 18’nci yy.’ın sonlarında Fransızlar tarafından zaptedildi.
Napolyon’un 1815’teki yenilgisinden sonra Belçika, Fransa'ya karşı bir tampon bölge oluşturmak için Hollanda Birleşik Krallığı'na iltica etti. 21 Temmuz 1831 tarihinde Hollanda'dan ayrılıp, bağımsızlık ilan ederek meşruti monarşi yönetime geçmiştir. Belçikanın arma simgesi, “Birlikten Güç Oluşur” anlamını taşımaktadır. Bu birlik 1831'de 9 ilin birleşmesinde başarılı oldu ve bu dokuz ilin arması ülkenin arma levhasında temsil edildi.
Belçika I. ve II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından işgal edildi. Kuzeyde Hollandaca konuşan Felemenkler ve güneyde Fransızca konuşan Valonlar arasındaki gerginlik son yıllarda anayasal değişikliklere sebep oldu. Böylece Belçika üç bölgeli ve üç topluluklu bir federal devlet haline geldi.
Belçika coğrafi ve demografik açıdan oldukça küçük bir ülke olmasına karşın, siyasi açıdan son derece karmaşık bir yapıya sahiptir. Ülkenin kuzey bölgesinde Flaman, güney bölgesinde Fransızve doğudaki çok küçük bir alanda da Alman toplulukları yaşamakta; bu üç ayrı topluluk Brüksel’deki Parlamentoda ayrı ayrı temsil edilmekte ve her birinin hükümeti de yine başkentte bulunmaktadır. Topluluk hükümetleri kültür, refah ve eğitim gibi bireylerle ilgili konularla da ilgilenmektedir. Topluluklar açısından var olan bu karma yapının yanısıra Belçika’da bir de bölgeler bazında ayırım bulunmaktadır. Aynı coğrafya bu kez ekonomik yetkilerin farklılaştığı üç gruba bölünmektedir: Flaman Bölgesi (Kuzeydeki Flaman toplumunun yerleşik olduğu bölge) Brüksel Bölgesi (Flaman Bölgesinin coğrafi alanı içersinde, fakat Flaman Bölgesi’nden ayrı) ve Valonların Bölgesi (Fransız ve Alman topluluklarının yaşadığıcoğrafyanın tamamı). Belçika’da siyasetin son 10 yılına damgasını vuran politika; Sosyal ve Hrıstiyan Demokrat partilerin koalisyonu olmuştur. Muhalefette ise Liberal ve Yeşilci partiler yer almaktadır. Belçika’nın komşuları: İngiltere, Almanya, Luxemburg, Fransa ve Hollanda’dır. Ülkenin, kıta Avrupası’nın merkezinde yer alan konumu, çok çeşitli ticaret yollarının Belçika’dan geçiyor olması, ekonomik açıdan son derece gelişmiş ülkelerle yakın komşuluğu ve AB kurumlarının Brüksel’de bulunması, Belçika’nın kıta çapındaki ekonomik ve siyasi önemini de arttırmıştır.
İDARİ BÖLÜMLER
Belçika'daki idarî bölümler hemen hemen Türkiye'deki gibidir.
BÖLGELER
* Brüksel Bölgesi (başkent Brüksel (şehir))
* Flaman Bölgesi (başkent Brüksel (şehir))
* Valonya (başkent Namur (şehir))
BELÇİKA'NIN İLLERİ
10 ana il ve bunlara bağlı ilçe statüsünde belediyeler vardır.
FLAMAN BÖLGESİ'NİN İLLERİ
* Antwerpen (il): 2,867 km² (başkent Antwerpen (şehir))
* Oost Vlaanderen: 2,982 km² (başkent Gent)
* Vlaams Brabant: 2,106 km² (başkent Leuven)
* Limburg: 2,422 km² (başkent Hasselt)
* West Vlaanderen: 3,144 km² (başkent Brugge)
VALONYA'NIN İLLERİ
* Hainaut: 3,786 km² (başkent Mons)
* Liège (il): 3,862 km² (başkent Liège (şehir))
* Luxembourg (il): 4,440 km² (başkent Arlon)
* Namur (il): 3,666 km² (başkent Namur (şehir))
* Brabant Wallon: 1,091 km² (başkent Louvain-la-Neuve)
ŞEHİRLERİ
Belçika nüfusunun hemen hepsi, %97.3'ü kentlerde yaşar, ülkedeki en büyük kentler;
* Brüksel (Brüksel Bölgesi)(1,006,749),
* Antwerpen (Antwerpen ilinin başkenti) (457,749),
* Gent (West Vlaanderen ilinin başkenti) (230,951),
* Charleroi (Hainaut)(201,373),
* Liège (Liège ilinin başkenti) (185,574)
* Brugge (Batı Flandra ilinin başkenti) (117,351)
Belçika federal bir devlet yapısına sahip olup, Felemenkçe'nin resmi dil olduğu Flaman Bölgesi (Vlaanderen), Fransızca'nın resmi dil olduğu Valonya (Wallonia) ve her iki dilin de resmi dil sıfatını taşıdıkları Brüksel Başkent Bölgesi (Brussel Hofstedelijk Gewest, Région de Bruxelles-Capitale)'nden oluşur. Son olarak, tamamı Valon Bölgesi'nin sınırları içinde kalan ve Almanya'ya komşu Almanca konuşan küçük bir topluluk (Deutschsprachige Gemeinde), Valon bölgesine bağlı olmakla birlikte bazı alanlarda özerkliğe sahiptir ve yaşadıkları bölgede Almanca resmi dildir.
Belçika'nın batısında Kuzey Denizi, kuzeyinde Hollanda, doğusunda Almanya ve Lüksemburg, güneyinde Fransa yer almaktadır.
COÐRAFYA
KONUM
Belçika, 50°50′K 4°00′D koordinatlarında bulunur. Batı Avrupa'da Kuzey Denizi'ne kıyısı vardır. Karasuları 12 deniz milidir. Toplam kıyı uzunluğu 73.1 kilometredir.
Arazisi: 30,527767678 km²
Göller ve akarsular: 250 km²
Denizler: 3,462 km²
Toplam yüzölçümü: 33,990 km²
Belçika'nın kara sınırlarının toplam uzunluğu 1,482 kiloemetredir. Bunun;
645 kilometresini Fransa, 153 kilometresini Almanya, 150 kilometresini Lüksemburg, 460 kilometresini Hollanda oluşturur.
DAÐLAR
Belçika'nın denize kıyısı olan ve denize yakın yerdeki toprakları oldukça düz ve engebesizken, doğu ve güneydoğu topraklarında birçok dağ ve tepe bulunur. Belçika'da 200 metreden yüksek olup dağ tanımlamasına giren yükseltiler şunlardır;
* Signal de Botrange (694m)
* Baraque Michel (674m)
* Baraque de Fraiture (652m)
* Mont-Rigi (610m)
* Massif de Saint-Hubert (589m)
* Plateau de Recogne-Bastogne (569m)
* Côte de Stockeu (506m)
* Croix Scaille (505m)
* Vaalserberg (323m)
AKARSULAR
Ülke akarsu ağı bakımından fazla zengin değildir. Ülkedeki başlıca akarsular ve uzunlukları şöyledir.
* Schelde (Hollandaca) veya Escaut (Fransızca) : 200 km
* Maas (Hollandaca) veya Meuse (Fransızca) : 183 km
* Ijzer (Hollandaca) veya Yser (Fransızca) : 50 km
DİÐER AKARSULAR
* Maquenoise'ta : Oise kaynağı → Seine nehri (Conflans-Sainte-Honorine'de, Fransa)
* Biraz akarsular (önemli Sûre (Fransızca) / Sauer (Almanca)) → Moselle (Fransızca) / Mosel (Almanca) → Ren nehri
İKLİM
Belçika'nın iklimi deniz etkisi ile oldukça ılımandır, kışlar yağışlı geçmesine rağmen havalar aşırı soğuk olmaz, Ocak ayında ortalama sıcaklık 3°C, Haziran ayında ortalama sıcaklık 18°C'dir. Yıl boyunca bulutlu günlerin sayısı oldukça fazladır.
DEMOGRAFİ
NÜFUS
2006 yılında Belçika'nın tahminî nüfusu 10,379,067'dir. Bu veriler ışığında nüfusun yaş ve cinsiyete göre dağılımı söyledir;
* 0-14 yaş: %16.7 (erkek 883,254/kadın 846,099)
* 15-64 yaş: %65.9 (erkek 3,450,879/kadın 3,389,565)
* 65 ve üzeri: %17.4 (erkek 746,569/kadın 1,062,701)
Nüfusun ortalama yaşı;
* Genel toplamda: 40.9
* Erkeklerde: 39.6
* Kadınlarda: 42.1
Nüfusun artış hızı %0.13 olup bebek ölüm oranı 4.62'dir. Erkeklerde ortalama yaşam beklentisi 75.59 yıl kadınlarda 82.09 yıldır. Nüfusun etnik yapısının %58'ini Flamanlar, %31'ini Valonlar (Fransız Belçikalılar) oluştururken, 71.000 Alman, 200.000 Türk bulunmaktadır. Ülkede yaşayan Türklerin %75'i Belçika tabiyetide almışlardır.[1] Bunun dışında Faslı ve Cezayirli göçmenlerde bulunmaktadır.
DİN
* %75 Katolik
* %25 Müslüman, Budist, Ateist azınlıklar
DİLLER
Belçika'nın üç resmi dili vardır, üç bölgeli bir devlet yapısına sahip olan Belçika'nın resmi dilleri, Hollandaca, Almanca ve Fransızca'dır. Bu dilleri konuşanların nüfusa oranı;
* %60 Hollandaca
* %40 Fransızca
* %1 Almanca (Almanların herbiri yukarıdaki dillerden en az birini bilir.)
TARİH
Ana madde: Belçika tarihi
Belçika eski zamanlarda kelt kabileler tarafından yönetiliyordu. Bunlarden en önemlileri Menapii idi. Roma zamanında Güney-Hollanda, Belçika, Kuzey-Fransa ve Batı-Almanya'nın bazı bölümlerinde yerleşik olan Kelt Kabileler “Belgae” olarak adlandırılıyorlardı.
Bölge orta çağda derebeyliklerine bölünmeden önce Roma İmparatorluğu'na bağlıydı. Orta çağda (bugünkü bilinen Belçika), Fransa ve Alman İmparatorluğu arasında bölündü. Schelde akarsuyu bu iki imparatorluğun arasında sınır olarak kabul ediliyordu. Bugünkü Belçika bölgesi 15’nci yy.’da Habsburgers’lerin eline geçti ve 18’nci yy.’ın sonlarında Fransızlar tarafından zaptedildi.
Napolyon’un 1815’teki yenilgisinden sonra Belçika, Fransa'ya karşı bir tampon bölge oluşturmak için Hollanda Birleşik Krallığı'na iltica etti. 21 Temmuz 1831 tarihinde Hollanda'dan ayrılıp, bağımsızlık ilan ederek meşruti monarşi yönetime geçmiştir. Belçikanın arma simgesi, “Birlikten Güç Oluşur” anlamını taşımaktadır. Bu birlik 1831'de 9 ilin birleşmesinde başarılı oldu ve bu dokuz ilin arması ülkenin arma levhasında temsil edildi.
Belçika I. ve II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından işgal edildi. Kuzeyde Hollandaca konuşan Felemenkler ve güneyde Fransızca konuşan Valonlar arasındaki gerginlik son yıllarda anayasal değişikliklere sebep oldu. Böylece Belçika üç bölgeli ve üç topluluklu bir federal devlet haline geldi.
Belçika coğrafi ve demografik açıdan oldukça küçük bir ülke olmasına karşın, siyasi açıdan son derece karmaşık bir yapıya sahiptir. Ülkenin kuzey bölgesinde Flaman, güney bölgesinde Fransızve doğudaki çok küçük bir alanda da Alman toplulukları yaşamakta; bu üç ayrı topluluk Brüksel’deki Parlamentoda ayrı ayrı temsil edilmekte ve her birinin hükümeti de yine başkentte bulunmaktadır. Topluluk hükümetleri kültür, refah ve eğitim gibi bireylerle ilgili konularla da ilgilenmektedir. Topluluklar açısından var olan bu karma yapının yanısıra Belçika’da bir de bölgeler bazında ayırım bulunmaktadır. Aynı coğrafya bu kez ekonomik yetkilerin farklılaştığı üç gruba bölünmektedir: Flaman Bölgesi (Kuzeydeki Flaman toplumunun yerleşik olduğu bölge) Brüksel Bölgesi (Flaman Bölgesinin coğrafi alanı içersinde, fakat Flaman Bölgesi’nden ayrı) ve Valonların Bölgesi (Fransız ve Alman topluluklarının yaşadığıcoğrafyanın tamamı). Belçika’da siyasetin son 10 yılına damgasını vuran politika; Sosyal ve Hrıstiyan Demokrat partilerin koalisyonu olmuştur. Muhalefette ise Liberal ve Yeşilci partiler yer almaktadır. Belçika’nın komşuları: İngiltere, Almanya, Luxemburg, Fransa ve Hollanda’dır. Ülkenin, kıta Avrupası’nın merkezinde yer alan konumu, çok çeşitli ticaret yollarının Belçika’dan geçiyor olması, ekonomik açıdan son derece gelişmiş ülkelerle yakın komşuluğu ve AB kurumlarının Brüksel’de bulunması, Belçika’nın kıta çapındaki ekonomik ve siyasi önemini de arttırmıştır.
İDARİ BÖLÜMLER
Belçika'daki idarî bölümler hemen hemen Türkiye'deki gibidir.
BÖLGELER
* Brüksel Bölgesi (başkent Brüksel (şehir))
* Flaman Bölgesi (başkent Brüksel (şehir))
* Valonya (başkent Namur (şehir))
BELÇİKA'NIN İLLERİ
10 ana il ve bunlara bağlı ilçe statüsünde belediyeler vardır.
FLAMAN BÖLGESİ'NİN İLLERİ
* Antwerpen (il): 2,867 km² (başkent Antwerpen (şehir))
* Oost Vlaanderen: 2,982 km² (başkent Gent)
* Vlaams Brabant: 2,106 km² (başkent Leuven)
* Limburg: 2,422 km² (başkent Hasselt)
* West Vlaanderen: 3,144 km² (başkent Brugge)
VALONYA'NIN İLLERİ
* Hainaut: 3,786 km² (başkent Mons)
* Liège (il): 3,862 km² (başkent Liège (şehir))
* Luxembourg (il): 4,440 km² (başkent Arlon)
* Namur (il): 3,666 km² (başkent Namur (şehir))
* Brabant Wallon: 1,091 km² (başkent Louvain-la-Neuve)
ŞEHİRLERİ
Belçika nüfusunun hemen hepsi, %97.3'ü kentlerde yaşar, ülkedeki en büyük kentler;
* Brüksel (Brüksel Bölgesi)(1,006,749),
* Antwerpen (Antwerpen ilinin başkenti) (457,749),
* Gent (West Vlaanderen ilinin başkenti) (230,951),
* Charleroi (Hainaut)(201,373),
* Liège (Liège ilinin başkenti) (185,574)
* Brugge (Batı Flandra ilinin başkenti) (117,351)