Tweet
“Laissez-faire” uygulaması altında işsizliği ortadan kaldıracağını öngören teoridir. Bu teorinin kısaca ifadesi, “faktör hisselerinin tam istihdamda tasarruf ve yatırımı dengeye getirecek şekilde belirlenmesi”dir. Teoriyi ortaya atan Kaldor’a göre işçilerin payı şu şekilde belirlenmektedir: Yatırım harcamaları ve dolayısıyla gelişme düşük olduğu zaman tam istihdam harcamasında bir eksilme eğilimi olacaktır.
Bu durum fiyatlar ve kârlar üzerinde baskı yapacaktır; ta ki tüketimleri yüksek olan işçilerin payı yükselsin ve yüksek tasarrufta bulunan kâr sahiplerinin payı düşsün, tam istihdamdaki ortalama tasarruf oranı (t), otonom olarak verilmiş olan yatırım imkânları düzeyi Y/H’ya eşit olsun. Bunu bir örnekle açıklayalı m: İşçilerin, ücret gelirlerinin onda birini, kapitalistlerin ise kâr gelirlerinin yarısını tasarruf ettiklerini varsayalım. Buna göre, tu = 0,1 ve tk = 0,5’dir. Yatırımın tam istihdam hasılasına (H) oranı başlangıçta Y/H = 0,3, ve daha sonra Y/H = 0,2 olsun Kaldor’un öne sürdüğü tam istihdam dengesinde, toplam yatırımın toplam tasarrufa eşit olması gerekir.
Y/H = T/H = t, t0 + tk’nın ağırlıklı ortalamasıdır. Ağırlıklar ise, kâr ve ücretin H içindeki paylarıdır.
Kârın gelir içindeki kesrini ak olarak ve emeğin payını au = 1 - ak olarak gösterirsek, Y/H’nın 0,3 olması için ak’nın, yani kârın gelire oranının 0,5 olması gerekmektedir.
Y/H = 0,3 = t = ak. (0,5)+(1-ak)(0,1) Y/H = 0,25 + 0,05 = 0,3 Y/H = 0,2 olduğu takdirde, ak = 0,25 olacaktır.
Y/H = 0,1 olduğu takdirde kârların ortadan kalkması gerekir; fakat bu had safhaya varmadan, kâr haddi “hayati” bir minimumun altına düşecektir. Bu şartlar al tında Kaldor tam istihdam teorisini terketmeyi şart koşmaktadır: Y/Y > 0,5 olduğu sürece, teori sürekli bir enflasyon tahmin etmektedir.
Kaldor’un vardığı sonuçları şu şekilde özetleyebiliriz: Hızlı bir gelişmeye uygun daha yüksek bir yatırım oranı, kâr sahiplerinin ve genellikle halkın tasarruf eğiliminde bir azalma ya da daha yüksek bir bütçe açığı, daha yüksek bir harcama düzeyi ve daha düşük bir vergi düzeyi meydana getirecektir. Bütün bu gelişmeler fiyatların maliyetlere göre farkını artıracak, kârları yükseltecek ve emeğin tam istihdam SMH içindeki uzun dönemli payını azaltacaktır.
Bu durum fiyatlar ve kârlar üzerinde baskı yapacaktır; ta ki tüketimleri yüksek olan işçilerin payı yükselsin ve yüksek tasarrufta bulunan kâr sahiplerinin payı düşsün, tam istihdamdaki ortalama tasarruf oranı (t), otonom olarak verilmiş olan yatırım imkânları düzeyi Y/H’ya eşit olsun. Bunu bir örnekle açıklayalı m: İşçilerin, ücret gelirlerinin onda birini, kapitalistlerin ise kâr gelirlerinin yarısını tasarruf ettiklerini varsayalım. Buna göre, tu = 0,1 ve tk = 0,5’dir. Yatırımın tam istihdam hasılasına (H) oranı başlangıçta Y/H = 0,3, ve daha sonra Y/H = 0,2 olsun Kaldor’un öne sürdüğü tam istihdam dengesinde, toplam yatırımın toplam tasarrufa eşit olması gerekir.
Y/H = T/H = t, t0 + tk’nın ağırlıklı ortalamasıdır. Ağırlıklar ise, kâr ve ücretin H içindeki paylarıdır.
Kârın gelir içindeki kesrini ak olarak ve emeğin payını au = 1 - ak olarak gösterirsek, Y/H’nın 0,3 olması için ak’nın, yani kârın gelire oranının 0,5 olması gerekmektedir.
Y/H = 0,3 = t = ak. (0,5)+(1-ak)(0,1) Y/H = 0,25 + 0,05 = 0,3 Y/H = 0,2 olduğu takdirde, ak = 0,25 olacaktır.
Y/H = 0,1 olduğu takdirde kârların ortadan kalkması gerekir; fakat bu had safhaya varmadan, kâr haddi “hayati” bir minimumun altına düşecektir. Bu şartlar al tında Kaldor tam istihdam teorisini terketmeyi şart koşmaktadır: Y/Y > 0,5 olduğu sürece, teori sürekli bir enflasyon tahmin etmektedir.
Kaldor’un vardığı sonuçları şu şekilde özetleyebiliriz: Hızlı bir gelişmeye uygun daha yüksek bir yatırım oranı, kâr sahiplerinin ve genellikle halkın tasarruf eğiliminde bir azalma ya da daha yüksek bir bütçe açığı, daha yüksek bir harcama düzeyi ve daha düşük bir vergi düzeyi meydana getirecektir. Bütün bu gelişmeler fiyatların maliyetlere göre farkını artıracak, kârları yükseltecek ve emeğin tam istihdam SMH içindeki uzun dönemli payını azaltacaktır.