Tweet
Güneş tacının gizemi çözüldü
Güneş’in uzaya doğru uzanan parlak gazyuvarı olan ‘taç’ kısmının neden yüzeyden çok daha sıcak olduğu anlaşıldı.
Parlak bölgeler, içteki plazmanın püskürdüğü 'iğne' noktalarını gösteriyor.
Gökbilimciler tarafından uzun yıllardır Güneş’in dış atmosferinin yani tacının yüzeyinden çok daha sıcak olduğu bilinmesine karşın bunun nedeni belirsizdi.
NASA’nın ‘Güneş Dinamikleri Gözlemcisi’ adlı uydusu ile Japonya’nın Hinode uydusunun görsel güçlerinin işbirliği sayesinde bilimciler, Güneş’in yüzeyinden taç kısmına doğru fışkıran ve bu tabakayı milyonlarca dereceye ısıtan plazma fıskiyelerini doğrudan gözleyebilme imkanı yakaladılar.
‘İğne’ olarak adlandırılan bu küçük ve dar fıskiyelerin varlığı uzun süredir bilinmesine karşın, doğrudan incelenmeleri daha önce mümkün olmamıştı ve önemli bir etki etmeyecek kadar soğuk oldukları düşünülüyordu. Fakat bu noktalara ‘güçlü’ gözlerle tekrar bakılınca fıskiyelerin Güneş’in iç kısmındaki enerjiyi sıcak tacı oluşturmak üzere dışarıya taşıdıkları belirlendi.
Araştırma makalesinin başyazarı fizikçi Bart De Pontieu, doğrudan gözlenmeyen bu fıskiyelerin atmosfer sıcaklığını oluşturmadaki rollerinin uzun yıllardır gözden kaçırılmış olduğunu belirtiyor. De Pontieu ve bir grup araştırmacı 2007 yılında yeni bir tip iğne keşfetmiş. Tip II adını verdikleri bu daha hızlı hareket eden ve daha kısa ömürlü olan iğnelerin, yok olmadan önce saniyede 100 kilometrelik hızla püskürme gerçekleştirebildiklerini saptamışlar. Bu oldukça hızlı gerçekleşen yok olma durumu, fıskiyelerin taşıdıkları plazmanın çok sıcak olabileceğini akıllara getirse de doğrudan gözlenmeleri mümkün olamamış.
2010 Şubatı’nda aktif hale geçirilen Güneş Dinamikleri Gözlemcisi’ndeki Atmosferik Görüntüleme Aygıtı ile Japon Hinode uydusunda bulunan Güneş Optik Teleskobu, bu plazma fıskiyelerini oldukça yüksek çözünürlükle gözler önüne sermiş.
Ortalama 50 ila 100 km arasında değişen hızlara sahip bu püskürmelerin sıcaklığının genellikle 20.000 ile 100.000 santigrat derece arasında değiştiği ve nadiren de bir milyonun üzerine çıktığı hesaplanmış.
De Pontieu, Güneş hakkında elde edilen yeni bilgilerin, Güneş’in görünür yüzeyi ya da diğer adıyla fotosferle taç arasında kalan bölgenin daha iyi anlaşılabilmesine yardımcı olacağını belirtiyor.
Parlak bölgeler, içteki plazmanın püskürdüğü 'iğne' noktalarını gösteriyor.
Gökbilimciler tarafından uzun yıllardır Güneş’in dış atmosferinin yani tacının yüzeyinden çok daha sıcak olduğu bilinmesine karşın bunun nedeni belirsizdi.
NASA’nın ‘Güneş Dinamikleri Gözlemcisi’ adlı uydusu ile Japonya’nın Hinode uydusunun görsel güçlerinin işbirliği sayesinde bilimciler, Güneş’in yüzeyinden taç kısmına doğru fışkıran ve bu tabakayı milyonlarca dereceye ısıtan plazma fıskiyelerini doğrudan gözleyebilme imkanı yakaladılar.
‘İğne’ olarak adlandırılan bu küçük ve dar fıskiyelerin varlığı uzun süredir bilinmesine karşın, doğrudan incelenmeleri daha önce mümkün olmamıştı ve önemli bir etki etmeyecek kadar soğuk oldukları düşünülüyordu. Fakat bu noktalara ‘güçlü’ gözlerle tekrar bakılınca fıskiyelerin Güneş’in iç kısmındaki enerjiyi sıcak tacı oluşturmak üzere dışarıya taşıdıkları belirlendi.
Araştırma makalesinin başyazarı fizikçi Bart De Pontieu, doğrudan gözlenmeyen bu fıskiyelerin atmosfer sıcaklığını oluşturmadaki rollerinin uzun yıllardır gözden kaçırılmış olduğunu belirtiyor. De Pontieu ve bir grup araştırmacı 2007 yılında yeni bir tip iğne keşfetmiş. Tip II adını verdikleri bu daha hızlı hareket eden ve daha kısa ömürlü olan iğnelerin, yok olmadan önce saniyede 100 kilometrelik hızla püskürme gerçekleştirebildiklerini saptamışlar. Bu oldukça hızlı gerçekleşen yok olma durumu, fıskiyelerin taşıdıkları plazmanın çok sıcak olabileceğini akıllara getirse de doğrudan gözlenmeleri mümkün olamamış.
2010 Şubatı’nda aktif hale geçirilen Güneş Dinamikleri Gözlemcisi’ndeki Atmosferik Görüntüleme Aygıtı ile Japon Hinode uydusunda bulunan Güneş Optik Teleskobu, bu plazma fıskiyelerini oldukça yüksek çözünürlükle gözler önüne sermiş.
Ortalama 50 ila 100 km arasında değişen hızlara sahip bu püskürmelerin sıcaklığının genellikle 20.000 ile 100.000 santigrat derece arasında değiştiği ve nadiren de bir milyonun üzerine çıktığı hesaplanmış.
De Pontieu, Güneş hakkında elde edilen yeni bilgilerin, Güneş’in görünür yüzeyi ya da diğer adıyla fotosferle taç arasında kalan bölgenin daha iyi anlaşılabilmesine yardımcı olacağını belirtiyor.
