Tweet
CEFI
Merkeziyetsiz finans veya kısaca DeFi, Ethereum gibi bir blockchain üzerinde çalışan bir finans türüdür. DeFi ve Merkezi finans (CeFi) geleneksel finanstan farklıdırlar, ancak DeFi’yi anlamak için
önce CeFi'ye bakmamız gerekir. Normalde finans işlemleri, bankalar gibi merkezi kurumlar aracılığıyla yürütülür. Bu, birikimlerinizden faiz kazanmak istiyorsanız, bankanın çökmeyeceğine ve paranızı
faizi ile geri alacağınıza güvenmeniz gerektiği anlamına gelir.
Bankalar daha sonra paranızı, bankada tasarruf etmek için aldığınız faiz oranından önemli ölçüde daha yüksek bir faiz oranı ödeyen başkalarına ödünç verir.
Örneğin, bir yıl boyunca bankada 1.000 dolar biriktirirseniz, %0.1'lik bir faiz oranı elde edebilirsiniz. Bu da 1 dolar faiz alacağınız anlamına gelir.
Bu arada, bankanın krediler için %10'luk bir faiz oranı olduğunu varsayalım, böylece birisi 1.000 doları borç aldığında 1.100 doları geri öder.
Gördüğünüz üzere, tasarruf faizi ile borçlanma faizi arasındaki fark 100 kat olduğu için banka bundan çok para kazanmaktadır.
Peki durum neden böyle? Şöyle ki bir bankanın ödemesi gereken çok sayıda çalışan maaşı vardır ve bir bankayı yönetmenin tüm süreci inanılmaz derecede pahalıdır,
bu yüzden bu kadar geniş marjlara sahip olmaları gerekir.
DEFI’NIN FARKI NEDIR?
DeFi, CeFi'nin iki ana zorluğunu çözmeye çalışır: Tasarruf ve borçlanma faiz oranları arasındaki büyük fark ve CeFi'nin paranız konusunda tek bir kuruma güvenmenizi gerektirdiği gerçeğidir.
DeFi protokolleri, kredilere faiz uygulayarak ve tasarruflar için faiz ödeyerek de çalışır. Ancak temel fark, bunu yapan tek bir kurum olmamasıdır.
Aksine, sermaye biriktirme ve faiz için ödünç verme işi, blokchain üzerinde akıllı bir sözleşmeyle yapılmıştır. Akıllı sözleşmeler açık kaynaklıdır, yani herkes onları denetleyebilir,
hataları veya diğer güvenlik açıklarını kontrol edebilir (ki bu kesinlikle bir bankadan daha avantajlıdır). Dahası, bu, bir DeFi protokolünün herhangi bir çalışan maaşına veya ödenmesi
gereken maliyetli bürokratik masraflara sahip olmadığı anlamına gelir.
Bu nedenle tasarruf ve borçlanma faizi arasındaki fark çok daha düşüktür. Çoğu zaman, hem tasarruf (veya DeFi'de sık sık ifade edildiği üzere tedarik / borç verme) hem de borçlanma
APY oranı %5-10 aralığında olmaktadır. Bu finansal etkinin yanı sıra, merkeziyetsizcilik, paranızla tek bir kuruma güvenmek zorunda olmadığınız anlamına da gelir.
Bilmeniz gereken belirli riskler vardır, ancak geleneksel finansın riskleri açısından esasen farklı bir yapıya sahiplerdir, ayrıca bunları başka konularda ele alacağız.
MERKEZIYETSIZ BORSALAR
Şimdiye kadar, DeFi'nin yalnızca bir alanından söz ettik: borç verme ve borçlanma. Ancak son zamanlarda gittikçe daha fazla ilgi gören başka bir yönü daha var, merkeziyetsiz borsalar (DEX'ler).
Geleneksel, merkezi kripto para borsalarında, trade yapmak için önce paranızı bir borsaya yatırmanız gerekir.
Bu, borsanın emanetci olduğu anlamına gelir, yani fonlar borsa hesabınızdayken, borsanın kendilerine özel anahtarları vardır. Yine, borsanın paranızı çalmayacağına veya bir tür kötü niyetli
saldırıya maruz kalmayacağına güvenmelisiniz. Öte yandan DEX'ler gözetim altında değildir, yani token’leriniz siz onları başka token’lerle trade edene kadar cüzdanınızdan çıkmaz,
bu durumda bunları, aracı olarak hareket eden bir merkezi varlık olmadan anında alırsınız. DEX'lerin nasıl çalıştığını yakında inceleyeceğiz, şimdilik geleneksel borsalardan ne kadar
radikal bir şekilde farklı olduklarına baktık.
GENEL BAKIŞ
Temel bilgiler bu kadar, ancak yukarıda bahsedilen terimlerin daha ayrıntılı açıklamaları için aşağıdaki derslere göz atabilirsiniz. İkinci derste DEX'lere, nasıl çalıştıklarına ve neden daha popüler
hale geldiklerine daha yakından bakacağız. Sonrasında, bu protokollerin bazı popüler örnekler üzerinde nasıl çalıştığını görerek, borç verme ve alma hakkında daha fazla bilgi edineceğiz.
Son olarak, dördüncü derste, DeFi'yi kullanırken akılda tutulması gereken en önemli önlemleri ele alacağız. Bu dört konuyu anladğınızda, hafızanızı önemli noktalarda test etmek için her konunun
sonunda bulunan sınavlarla DeFi'nin hem teorisini hem de uygulamasını iyice öğrenmiş olacaksınız.
Yeni DeFi protokolleri çıkmaya devam ettikçe, bu büyüyen pazarın en önemli alanlarının tümünü kapsadığından emin olmak için konuları düzenli olarak güncellemeyi hedefliyoruz.
Merkeziyetsiz finans veya kısaca DeFi, Ethereum gibi bir blockchain üzerinde çalışan bir finans türüdür. DeFi ve Merkezi finans (CeFi) geleneksel finanstan farklıdırlar, ancak DeFi’yi anlamak için
önce CeFi'ye bakmamız gerekir. Normalde finans işlemleri, bankalar gibi merkezi kurumlar aracılığıyla yürütülür. Bu, birikimlerinizden faiz kazanmak istiyorsanız, bankanın çökmeyeceğine ve paranızı
faizi ile geri alacağınıza güvenmeniz gerektiği anlamına gelir.
Bankalar daha sonra paranızı, bankada tasarruf etmek için aldığınız faiz oranından önemli ölçüde daha yüksek bir faiz oranı ödeyen başkalarına ödünç verir.
Örneğin, bir yıl boyunca bankada 1.000 dolar biriktirirseniz, %0.1'lik bir faiz oranı elde edebilirsiniz. Bu da 1 dolar faiz alacağınız anlamına gelir.
Bu arada, bankanın krediler için %10'luk bir faiz oranı olduğunu varsayalım, böylece birisi 1.000 doları borç aldığında 1.100 doları geri öder.
Gördüğünüz üzere, tasarruf faizi ile borçlanma faizi arasındaki fark 100 kat olduğu için banka bundan çok para kazanmaktadır.
Peki durum neden böyle? Şöyle ki bir bankanın ödemesi gereken çok sayıda çalışan maaşı vardır ve bir bankayı yönetmenin tüm süreci inanılmaz derecede pahalıdır,
bu yüzden bu kadar geniş marjlara sahip olmaları gerekir.
DEFI’NIN FARKI NEDIR?
DeFi, CeFi'nin iki ana zorluğunu çözmeye çalışır: Tasarruf ve borçlanma faiz oranları arasındaki büyük fark ve CeFi'nin paranız konusunda tek bir kuruma güvenmenizi gerektirdiği gerçeğidir.
DeFi protokolleri, kredilere faiz uygulayarak ve tasarruflar için faiz ödeyerek de çalışır. Ancak temel fark, bunu yapan tek bir kurum olmamasıdır.
Aksine, sermaye biriktirme ve faiz için ödünç verme işi, blokchain üzerinde akıllı bir sözleşmeyle yapılmıştır. Akıllı sözleşmeler açık kaynaklıdır, yani herkes onları denetleyebilir,
hataları veya diğer güvenlik açıklarını kontrol edebilir (ki bu kesinlikle bir bankadan daha avantajlıdır). Dahası, bu, bir DeFi protokolünün herhangi bir çalışan maaşına veya ödenmesi
gereken maliyetli bürokratik masraflara sahip olmadığı anlamına gelir.
Bu nedenle tasarruf ve borçlanma faizi arasındaki fark çok daha düşüktür. Çoğu zaman, hem tasarruf (veya DeFi'de sık sık ifade edildiği üzere tedarik / borç verme) hem de borçlanma
APY oranı %5-10 aralığında olmaktadır. Bu finansal etkinin yanı sıra, merkeziyetsizcilik, paranızla tek bir kuruma güvenmek zorunda olmadığınız anlamına da gelir.
Bilmeniz gereken belirli riskler vardır, ancak geleneksel finansın riskleri açısından esasen farklı bir yapıya sahiplerdir, ayrıca bunları başka konularda ele alacağız.
MERKEZIYETSIZ BORSALAR
Şimdiye kadar, DeFi'nin yalnızca bir alanından söz ettik: borç verme ve borçlanma. Ancak son zamanlarda gittikçe daha fazla ilgi gören başka bir yönü daha var, merkeziyetsiz borsalar (DEX'ler).
Geleneksel, merkezi kripto para borsalarında, trade yapmak için önce paranızı bir borsaya yatırmanız gerekir.
Bu, borsanın emanetci olduğu anlamına gelir, yani fonlar borsa hesabınızdayken, borsanın kendilerine özel anahtarları vardır. Yine, borsanın paranızı çalmayacağına veya bir tür kötü niyetli
saldırıya maruz kalmayacağına güvenmelisiniz. Öte yandan DEX'ler gözetim altında değildir, yani token’leriniz siz onları başka token’lerle trade edene kadar cüzdanınızdan çıkmaz,
bu durumda bunları, aracı olarak hareket eden bir merkezi varlık olmadan anında alırsınız. DEX'lerin nasıl çalıştığını yakında inceleyeceğiz, şimdilik geleneksel borsalardan ne kadar
radikal bir şekilde farklı olduklarına baktık.
GENEL BAKIŞ
Temel bilgiler bu kadar, ancak yukarıda bahsedilen terimlerin daha ayrıntılı açıklamaları için aşağıdaki derslere göz atabilirsiniz. İkinci derste DEX'lere, nasıl çalıştıklarına ve neden daha popüler
hale geldiklerine daha yakından bakacağız. Sonrasında, bu protokollerin bazı popüler örnekler üzerinde nasıl çalıştığını görerek, borç verme ve alma hakkında daha fazla bilgi edineceğiz.
Son olarak, dördüncü derste, DeFi'yi kullanırken akılda tutulması gereken en önemli önlemleri ele alacağız. Bu dört konuyu anladğınızda, hafızanızı önemli noktalarda test etmek için her konunun
sonunda bulunan sınavlarla DeFi'nin hem teorisini hem de uygulamasını iyice öğrenmiş olacaksınız.
Yeni DeFi protokolleri çıkmaya devam ettikçe, bu büyüyen pazarın en önemli alanlarının tümünü kapsadığından emin olmak için konuları düzenli olarak güncellemeyi hedefliyoruz.