Tweet
5-6 YAŞ ÇOCUK HAREKET GELİŞİMİ
Psikomotor Gelişim ve Sosyal Gelişim Açısından 5 Yaş Çocuğu
Daha önce 4 yaş çocuğu hakkında verilen bilgiler ışığında 5 yaş çocuğunun gelişimini anlatacağız. 5 yaş çocuğunun 4 yaş çocuğundan ayırt eden bazı sosyal olaylar ve gelişmelere dikkat etmemiz gerekir.
4 Yaş çocuğu ile 5 yaş çocuğu arasında olgunluk açısından büyük bir fark vardır. 5 Yaş çocuğu sorulan sorulara verdiği kesin ve kısa cevap 5 yaş çocuğunun ne kadar büyük bir gelişmiş sonucu meydana geldiğini işaretidir.
4 yaş çocuğu ile arsındaki en büyük fark ise yaptığı iş de belli olur.5 yaş çocuğu yapacağı işe önem verir, düşünür ve düşündüğü şekilde uygular ve tamamlar.
Özetlemek gerekirse 5 yaş çocuğu kendi kendine yeter, sosyaldir, kendinden emindir, şekilci ve uyumludur, rahat ve ciddidir. Dikkatli ve kararlıdır. Nazik bir dosttur. Üstün bir kişi değilse bile üstün bir çocuktur.
Buradan hareketle 5 yaş çocuğu sanki tüm gelişiminin son safhasında gibidir. Hatta bazen onun büyüyüp de küçüldüğünü düşünürüz. Aslında biraz da yanlış olmadığı açıktır. Özellikle psikomotor gelişim olarak , gelişimin hızını kaybedeceği son yaştadır. Bir çok psikomotor gelişim evrelerinin oluştuğu ve sadece bunların geliştirilebileceği bir döneme okul çağına geçme hazırlığındadır.
Genel Olarak Psikomotor Gelişim Evreleri 5-6 Yaş Çocuğu
Buradan hareketle 5-6 yaş çocuğunun neler yapabileceğini, ebeveyn ve öğretmenlerin bu gelişme nasıl yardımcı olabileceğine dair bilgiler vereceğiz.
Bizce 5 yaş çocuğunun gelişiminde dikkat etmemiz gereken en önemli psikomotor gelişim türleri;
-Kas hakimiyetinin gelişmesi
-Denge gelişimi
-Duyu organları ile hareketlerin koordinasyonu
Bunların ışığında 5-6 yaş çocuğunun neler yapabileceğinindin bahsedelim.
Öncelikle küçük kas hareketlerine ve duyu organları ile hareketlerinin koordinasyonundan söz edelim
1- Her iki göz ayrı-ayrı örtüldüğünde, tek gözle çok küçük nesneleri eline alabilir ve yeniden yerine koyabilir
2- Örnek: Uygulayıcı çocuğun gözünü eliyle kapatıl masanın üzerine bilye, saç tokası ve toplu iğne koyar. Çocuktan masanın üzerinde ki cisimler alması söylenir.
3- Örneğe bakarak 6 küple 3 basamaklı 10 küple 4 basamaklı merdiven yapabilir. (Daha fazlasını yapabilen çocuklarda vardır ama önemli olan burada minimum olan değerleri yerine getirmektir.)
4- Örnek: Aşağıdaki şekil verilerek çocuğun aynısını küplerle yapması istenir.
5- Büyük gözlü iğnelerle ipliği kendi başına geçirir ve gerçek anlamda dikiş diker. Tabi ki bu dikiş biz ebeveynlerin attığı kadar çok değil bir kaç adettir.
6- Örnek: Kendimiz kartondan yada tahtadan yapacağımız dikiş tahtasında çocuğun plastik iğne ile deliklerin arasından ipi geçirmesini isteyebiliriz.
7- Yazıp çizerken, resim yaparken, kalemleri ve boya fırçalarını ustaca kullanır.
8- Örnek: Çocuğa, çocuk istediği zaman bir fırça, sulu boya takımı ve kağıt verilerek bu izlenebilir.
9- Örneklere bakarak, geometrik şekillerin benzerlerini yapar.
10- Örnek: Çocuğa değişik geometrik şekillerin bulunduğu bir kitap verilir ve bunun içinden beğendiği şekilleri yapması söylenir.
11- Şekilleri çizerken köşeğenleri birleştirip birleştiremediği, çizgileri doğru çizip çizmediği tahlil edilmeli.
12- Resim yeteneği 4 yaş çocuğuna göre daha gelişmiştir. Çizdiği resimleri önceden düşünür ve çizer. Yaptıkları gerçeğe yakındır. İnsan resmindeki ayrıntıları görebilir , çizilmiş resimde eksiklikleri fark eder ama kendisi aynı ustalıkta çizemez.
Denge Gelişimi
Çocuğun gelişimi 5-6 yaşlarında tüm hareketleri özellikle denge hareketlerini oyuna çevirmiş ve bunlardan büyük zevk almaya başlamıştır.
Dengenin gelişiminde en önemli etken işitme ve görme duyularının gelişiminin tamamlanması ve kaslarının koordinasyonunu sağlayabilmesidir.
Denge hareketlerinin bazılarına örnek vermek gerekirse;
-Tek ayağı ile zıplaması
Bu becerinin kazanılması ile birlikte çocuk “sek sek” oyunu oynamaya başlar. Burada bahsedicimiz sek sek oyunu tabi ki 10-11 yaşlarında oynanan oyun gibi değil sadece tek ayağı üzerinde zıplaması ve bunun çocukta uyandırdığı zevkin tadını çıkarmasından öte gitmemektedir.
- Alçak engellerin üzerinden atlar veya ip atlar, özellikle kız çocuklarının oynadığı, tek yada iki kişi karşılıklı oynanan ip oyunları çocuklara dengesinin gelişmesi ile daha büyük bir zevk vermekte kazanmanın tadını çıkarmaktadır.
-Engel atlama
Burada çocuk hem büyük kaslarının geliştirir hem de denge hareketlerini uygular
Oyun: Yere iki büyük tahta blok konur, çocuğun bu tahta bloklardan birinin üzerine çıkması istenir. Bir bloktan diğerine atlaması istenir. Çocuğun becerisine göre bu iki blok arasındaki mesafe belirlenir. Ama burada önemli olan çocuğun bu hareketi yapabilmesidir.
1- Vücudun dengesini koruyabilme
Oyun : Bütün çocuklar bir daire üzerinde toplanmaları istenir. Çocukların birbirinin omzundan tutması istenir. Bir ayağının yerden kaldırılmasını söyleriz. Çocukların gözlerini bir noktaya dikmesini sağlarız. Sonra bir ayaklarını indirip diğer ayaklarını kaldırmaları isteriz. Bu hareketleri yaparken çocuk önceleri zorlanır sonraları zevk almaya başlar. Ve ilerde bunu oyun haline çevirir.
-Tahta bloklarda denge
Oyun: İki adet tahta blok araları açık olmak koşuluyla yan yana yerleştirilir. Çocuğun her bir ayağını bu tahta bloklara yerleştirmesi istenir. Ve bu tahta bloklar üzerinden yere atlaması istenir. Yere atladığında iki ayağının bitişik olması istenir.
- Dereden atla
Yukarıda görüldüğü gibi bir noktadan diğer noktaya atlama oyunudur. Burada amaç büyük kasların gelişimi sağlamak ve dengeyi sağlamaktır.
- Bisiklete binmek
Daha önceleri belirtildiği çocuk 3 tekerlekli bisikleti ustaca kullanmaya başlar ama asıl dengenin ve pedal çevirmenin gerektirdiği iki tekerlekli bisikleti 5 yaşı sonu yada 6 yaşı başlarında kullanmaya başlar. İlk başlarda koruyucu tekerler takılarak kullandığı iki tekerlekli bisikleti sonraları çok daha ustaca kullanmaya başlar.
2- Diğer Kaba Motor Hareketleri
1- İnce bir çizgi üstünde kolayca yürüyebilir
2- Çok hızlı bir şekilde koşabilir, Koşarken yerden her hangi bir cismi alabilir.
3- Parmak uçlarında koşabilir.
4- Hareketlerini müzik ritmine uydurabilir
5- Her iki eliyle de sımsıkı tutar ve bırakır.
6- Dizlerini bükmeden parmak uçlarına değebilir.
7- Çömelerek oynar
8- Kendi başına yemek yiyebilir.
9- Dişlerini kendi başına fırçalayabilir
10- Saçını tarayabilir.
11- Atılan topu kontrollü bir şekilde tutar
12- Topu hedefe tutturabilir.
13- Giyinme ve soyunma gibi faaliyetlerde oldukça gelişmiştir.
14- Annesine sofra kurmak, toplama, toz almak gibi faaliyetlerde yardım edebilir.
15- Basamaklardan rahat bir şekilde inip çıkabilir
16- Otururken desteksiz kalkabilir.
17- Top sektirir.
18- Topa sopa ile vurabilir
19- Tahta eşyalarla çeşitli eşyalar yapabilir.
20- El ve yüzünü yardım görmeksizin yıkayabilir
21- Kendi kendine soyunabilir ve bunu hızlı yapar
22- Tuvalet ihtiyacını kimseye ihtiyaç duymadan yapar.
23- Ritmik hareketleri, dansları yapabilir.
24- Müzik araçlarını kullanabilir.
25- Tahta çekiçle tahta çivi çakabilir
3- 5-6 Yaş Çocuk Oyun Araçları
Biliyoruz ki psikomotor gelişimin ilerlemesi için çocuk oyun dünyasını ve oyun araçlarını kullanır, şüphesiz bu araçlar onun hem bilişsel , hem psikomotor hem de duyusal,dil gelişimine yardımcı olur.
Oyuncaklar:
Boyutlu çalışmalar
Yap-boz'lar
Tekerlekli patenler
Basit resim ve harf oyunları
Gölge kuklaları
Basit dikiş dokuma tezgahları
Büyük arabalar- bisikletler
Sosyadramatik oyunlar
Halka atma
Top
Basit kağıt oyunları
Elektrikli trenler
Legolar
Bilgisayar
Tabi ki bu oyuncakları önemi oldukça fazladır ama çocuğun doğal ortamda oynayacağı oyunlar onun hem hayal gücünü hem de becerilerini artıracaktı.
Anne ve Balara Tavsiyeler
Anne- baba çocuğa gerekli materyalleri sağlayarak ona en büyük iyiliği yapacaktır. Üzerinde ehemmiyetle durulması gereken oyuncaklar arasında marangoz oyuncaklarını almasıdır.
Ayrıca bu dönemde çocuğa ucu küt makaslar vererek resim kesmesini istemek de el-göz koordinasyonu ve küçük kas gelişimi açısından okula hazırlık için yararlıdır.
Müzik kurslarına yada bale gibi beceri isteyen etkinliklere çocuğun becerisine göre yönlendirmekte önemlidir.
Psikomotor Gelişim ve Sosyal Gelişim Açısından 5 Yaş Çocuğu
Daha önce 4 yaş çocuğu hakkında verilen bilgiler ışığında 5 yaş çocuğunun gelişimini anlatacağız. 5 yaş çocuğunun 4 yaş çocuğundan ayırt eden bazı sosyal olaylar ve gelişmelere dikkat etmemiz gerekir.
4 Yaş çocuğu ile 5 yaş çocuğu arasında olgunluk açısından büyük bir fark vardır. 5 Yaş çocuğu sorulan sorulara verdiği kesin ve kısa cevap 5 yaş çocuğunun ne kadar büyük bir gelişmiş sonucu meydana geldiğini işaretidir.
4 yaş çocuğu ile arsındaki en büyük fark ise yaptığı iş de belli olur.5 yaş çocuğu yapacağı işe önem verir, düşünür ve düşündüğü şekilde uygular ve tamamlar.
Özetlemek gerekirse 5 yaş çocuğu kendi kendine yeter, sosyaldir, kendinden emindir, şekilci ve uyumludur, rahat ve ciddidir. Dikkatli ve kararlıdır. Nazik bir dosttur. Üstün bir kişi değilse bile üstün bir çocuktur.
Buradan hareketle 5 yaş çocuğu sanki tüm gelişiminin son safhasında gibidir. Hatta bazen onun büyüyüp de küçüldüğünü düşünürüz. Aslında biraz da yanlış olmadığı açıktır. Özellikle psikomotor gelişim olarak , gelişimin hızını kaybedeceği son yaştadır. Bir çok psikomotor gelişim evrelerinin oluştuğu ve sadece bunların geliştirilebileceği bir döneme okul çağına geçme hazırlığındadır.
Genel Olarak Psikomotor Gelişim Evreleri 5-6 Yaş Çocuğu
Buradan hareketle 5-6 yaş çocuğunun neler yapabileceğini, ebeveyn ve öğretmenlerin bu gelişme nasıl yardımcı olabileceğine dair bilgiler vereceğiz.
Bizce 5 yaş çocuğunun gelişiminde dikkat etmemiz gereken en önemli psikomotor gelişim türleri;
-Kas hakimiyetinin gelişmesi
-Denge gelişimi
-Duyu organları ile hareketlerin koordinasyonu
Bunların ışığında 5-6 yaş çocuğunun neler yapabileceğinindin bahsedelim.
Öncelikle küçük kas hareketlerine ve duyu organları ile hareketlerinin koordinasyonundan söz edelim
1- Her iki göz ayrı-ayrı örtüldüğünde, tek gözle çok küçük nesneleri eline alabilir ve yeniden yerine koyabilir
2- Örnek: Uygulayıcı çocuğun gözünü eliyle kapatıl masanın üzerine bilye, saç tokası ve toplu iğne koyar. Çocuktan masanın üzerinde ki cisimler alması söylenir.
3- Örneğe bakarak 6 küple 3 basamaklı 10 küple 4 basamaklı merdiven yapabilir. (Daha fazlasını yapabilen çocuklarda vardır ama önemli olan burada minimum olan değerleri yerine getirmektir.)
4- Örnek: Aşağıdaki şekil verilerek çocuğun aynısını küplerle yapması istenir.
5- Büyük gözlü iğnelerle ipliği kendi başına geçirir ve gerçek anlamda dikiş diker. Tabi ki bu dikiş biz ebeveynlerin attığı kadar çok değil bir kaç adettir.
6- Örnek: Kendimiz kartondan yada tahtadan yapacağımız dikiş tahtasında çocuğun plastik iğne ile deliklerin arasından ipi geçirmesini isteyebiliriz.
7- Yazıp çizerken, resim yaparken, kalemleri ve boya fırçalarını ustaca kullanır.
8- Örnek: Çocuğa, çocuk istediği zaman bir fırça, sulu boya takımı ve kağıt verilerek bu izlenebilir.
9- Örneklere bakarak, geometrik şekillerin benzerlerini yapar.
10- Örnek: Çocuğa değişik geometrik şekillerin bulunduğu bir kitap verilir ve bunun içinden beğendiği şekilleri yapması söylenir.
11- Şekilleri çizerken köşeğenleri birleştirip birleştiremediği, çizgileri doğru çizip çizmediği tahlil edilmeli.
12- Resim yeteneği 4 yaş çocuğuna göre daha gelişmiştir. Çizdiği resimleri önceden düşünür ve çizer. Yaptıkları gerçeğe yakındır. İnsan resmindeki ayrıntıları görebilir , çizilmiş resimde eksiklikleri fark eder ama kendisi aynı ustalıkta çizemez.
Denge Gelişimi
Çocuğun gelişimi 5-6 yaşlarında tüm hareketleri özellikle denge hareketlerini oyuna çevirmiş ve bunlardan büyük zevk almaya başlamıştır.
Dengenin gelişiminde en önemli etken işitme ve görme duyularının gelişiminin tamamlanması ve kaslarının koordinasyonunu sağlayabilmesidir.
Denge hareketlerinin bazılarına örnek vermek gerekirse;
-Tek ayağı ile zıplaması
Bu becerinin kazanılması ile birlikte çocuk “sek sek” oyunu oynamaya başlar. Burada bahsedicimiz sek sek oyunu tabi ki 10-11 yaşlarında oynanan oyun gibi değil sadece tek ayağı üzerinde zıplaması ve bunun çocukta uyandırdığı zevkin tadını çıkarmasından öte gitmemektedir.
- Alçak engellerin üzerinden atlar veya ip atlar, özellikle kız çocuklarının oynadığı, tek yada iki kişi karşılıklı oynanan ip oyunları çocuklara dengesinin gelişmesi ile daha büyük bir zevk vermekte kazanmanın tadını çıkarmaktadır.
-Engel atlama
Burada çocuk hem büyük kaslarının geliştirir hem de denge hareketlerini uygular
Oyun: Yere iki büyük tahta blok konur, çocuğun bu tahta bloklardan birinin üzerine çıkması istenir. Bir bloktan diğerine atlaması istenir. Çocuğun becerisine göre bu iki blok arasındaki mesafe belirlenir. Ama burada önemli olan çocuğun bu hareketi yapabilmesidir.
1- Vücudun dengesini koruyabilme
Oyun : Bütün çocuklar bir daire üzerinde toplanmaları istenir. Çocukların birbirinin omzundan tutması istenir. Bir ayağının yerden kaldırılmasını söyleriz. Çocukların gözlerini bir noktaya dikmesini sağlarız. Sonra bir ayaklarını indirip diğer ayaklarını kaldırmaları isteriz. Bu hareketleri yaparken çocuk önceleri zorlanır sonraları zevk almaya başlar. Ve ilerde bunu oyun haline çevirir.
-Tahta bloklarda denge
Oyun: İki adet tahta blok araları açık olmak koşuluyla yan yana yerleştirilir. Çocuğun her bir ayağını bu tahta bloklara yerleştirmesi istenir. Ve bu tahta bloklar üzerinden yere atlaması istenir. Yere atladığında iki ayağının bitişik olması istenir.
- Dereden atla
Yukarıda görüldüğü gibi bir noktadan diğer noktaya atlama oyunudur. Burada amaç büyük kasların gelişimi sağlamak ve dengeyi sağlamaktır.
- Bisiklete binmek
Daha önceleri belirtildiği çocuk 3 tekerlekli bisikleti ustaca kullanmaya başlar ama asıl dengenin ve pedal çevirmenin gerektirdiği iki tekerlekli bisikleti 5 yaşı sonu yada 6 yaşı başlarında kullanmaya başlar. İlk başlarda koruyucu tekerler takılarak kullandığı iki tekerlekli bisikleti sonraları çok daha ustaca kullanmaya başlar.
2- Diğer Kaba Motor Hareketleri
1- İnce bir çizgi üstünde kolayca yürüyebilir
2- Çok hızlı bir şekilde koşabilir, Koşarken yerden her hangi bir cismi alabilir.
3- Parmak uçlarında koşabilir.
4- Hareketlerini müzik ritmine uydurabilir
5- Her iki eliyle de sımsıkı tutar ve bırakır.
6- Dizlerini bükmeden parmak uçlarına değebilir.
7- Çömelerek oynar
8- Kendi başına yemek yiyebilir.
9- Dişlerini kendi başına fırçalayabilir
10- Saçını tarayabilir.
11- Atılan topu kontrollü bir şekilde tutar
12- Topu hedefe tutturabilir.
13- Giyinme ve soyunma gibi faaliyetlerde oldukça gelişmiştir.
14- Annesine sofra kurmak, toplama, toz almak gibi faaliyetlerde yardım edebilir.
15- Basamaklardan rahat bir şekilde inip çıkabilir
16- Otururken desteksiz kalkabilir.
17- Top sektirir.
18- Topa sopa ile vurabilir
19- Tahta eşyalarla çeşitli eşyalar yapabilir.
20- El ve yüzünü yardım görmeksizin yıkayabilir
21- Kendi kendine soyunabilir ve bunu hızlı yapar
22- Tuvalet ihtiyacını kimseye ihtiyaç duymadan yapar.
23- Ritmik hareketleri, dansları yapabilir.
24- Müzik araçlarını kullanabilir.
25- Tahta çekiçle tahta çivi çakabilir
3- 5-6 Yaş Çocuk Oyun Araçları
Biliyoruz ki psikomotor gelişimin ilerlemesi için çocuk oyun dünyasını ve oyun araçlarını kullanır, şüphesiz bu araçlar onun hem bilişsel , hem psikomotor hem de duyusal,dil gelişimine yardımcı olur.
Oyuncaklar:
Boyutlu çalışmalar
Yap-boz'lar
Tekerlekli patenler
Basit resim ve harf oyunları
Gölge kuklaları
Basit dikiş dokuma tezgahları
Büyük arabalar- bisikletler
Sosyadramatik oyunlar
Halka atma
Top
Basit kağıt oyunları
Elektrikli trenler
Legolar
Bilgisayar
Tabi ki bu oyuncakları önemi oldukça fazladır ama çocuğun doğal ortamda oynayacağı oyunlar onun hem hayal gücünü hem de becerilerini artıracaktı.
Anne ve Balara Tavsiyeler
Anne- baba çocuğa gerekli materyalleri sağlayarak ona en büyük iyiliği yapacaktır. Üzerinde ehemmiyetle durulması gereken oyuncaklar arasında marangoz oyuncaklarını almasıdır.
Ayrıca bu dönemde çocuğa ucu küt makaslar vererek resim kesmesini istemek de el-göz koordinasyonu ve küçük kas gelişimi açısından okula hazırlık için yararlıdır.
Müzik kurslarına yada bale gibi beceri isteyen etkinliklere çocuğun becerisine göre yönlendirmekte önemlidir.