T.C.
GENELKURMAY BAŞKANLIÐI
ANKARA
GÖRDÜKLERİM YAŞADIKLARIM
I WITNESSED and LIVED THROUGH
CE QUE J’AI VU ET VÉCU MOI-MÉME
(Erzurum 1917-1918)
YARBAY [Lt.Col.] TVERDOHLEBOF
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları
-------------------------------------------------------------------------------------------------
ANKARA
GENELKURMAY BASIMEVİ
2007
GENELKURMAY BAŞKANLIÐI
ANKARA
GÖRDÜKLERİM YAŞADIKLARIM
I WITNESSED and LIVED THROUGH
CE QUE J’AI VU ET VÉCU MOI-MÉME
(Erzurum 1917-1918)
YARBAY [Lt.Col.] TVERDOHLEBOF
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları
-------------------------------------------------------------------------------------------------
ANKARA
GENELKURMAY BASIMEVİ
2007
Yayına Hazırlayan / Editor
Dr. Öğ. Alb. Ahmet TETİK
Fransızcaya Çeviri /Traduction en Français: Prof.Dr. Sevim SÖNMEZ
Rusçadan Çeviri / Translation from Russian: Öğ. Bnb. Ertuğrul BOSTANCI
İngilizceye Çeviri / Translation into English: Uzm. Y. Serdar DEMİRTAŞ
Belge Ayırım / Document Classification
Uzm. Nuri BAYRAK
Belge Onarım / Document Restoration
Türkân YILMAZ
Belge Çekim / Document Scanning
Uzm. Erol SESİGÜR
Veri Hazırlama / Data Processing
Nuray ÇALIŞKAN
SUNUŞ
Tarihî olayları gerçek yönleriyle ortaya çıkarmak, öğrenmek ve
aydınlatmak için uygulanan yöntemlerden birisi de tanıkların şahitliğine
başvurmaktır. Doğal olarak olayın birinci derecede görgü tanıklarının ifadeleri
çok önemlidir.
Birinci Dünya Savaşı’nda, Doğu Cephesi’nde meydana gelen olayların
aydınlatılmasında kullanılan başvuru kaynakları da arşiv belgeleridir. Bu
cephedeki Ermeni kaynaklı olayların gerçek yönünün ortaya konmasında,
birinci derecede tanıkların şahitliklerinin önemi inkâr edilemez. Gnkur. ATASE
Başkanlığınca yayımlanan “Arşiv Belgeleriyle Ermeni Faaliyetleri 1914-1918”
adlı belge yayında tanıkların gözlemlerini aktaran belgeler yer almıştır.
Doğu Cephesi’nde meydana gelen olayların birinci derecede
tanıklarından birisi de Erzurum 2 nci Ermeni-Rus Kale Topçu Alay Komutanı
Yarbay Tverdohlebof’tur. 1917 yılı sonlarında ve 1918 yılının ilk aylarında
Erzurum ve Erzincan’daki Ermeni terörüne bizzat tanık olan Rus Yarbay
Tverdohlebof’un gördüklerini ve yaşadıklarını aktardığı belgeler de tarihe
tanıklık etmek üzere bu kitapta yayımlanmaktadır.
Yarbay Tverdohlebof’un Gnkur. ATASE Başkanlığı Arşivinde mevcut
olan orijinal Rusça el yazılı belgelerin aslı ile Türkçe, İngilizce, Fransızca
çevirileri bir arada kitap olarak kamuoyunun ve bilim dünyasının istifadesine
sunulurken, Ermeni terörünün ulaştığı boyutlar tüm çıplaklığı ile gözler önüne
serilmektedir.
Ermeni vahşetinin ulaştığı boyutlar, Türklere karşı savaşan ve
Ermenilerle iş birliği içinde bulunan Rus yarbayı bile çileden çıkarmaya
yetmiştir. Yarbay Tverdohlebof, tüm çabalarına rağmen Ermeni vahşetini
önleyemediğini, üzüntü ile günlüğüne not düşmüştür.
Şimdi soruyoruz, Ermeni soykırımından bahsedenler, bu belgelere ne
diyeceksiniz?
Saygılarımızla.
Eyüp KAPTAN
Korgeneral
ATASE Başkanı
Korgeneral
ATASE Başkanı
Yorum