Tweet
Veritabanı bir yazılımdır.Veritabanı bilginin hammaddesinin depolandığı yerdir. Bilgiyi oluşturan bileşenleri sınıflara ayırarak aralarındaki ilişkileri de dikkate alarak depolar, istendiği zaman birleştirerek sunar. Bilgi teknolojileri ile ilgili hemen her konunun bileşenlerden birini veritabanı oluşturmaktadır.Kişisel fax yazılımlarından, en gelişmiş sunucu sistemlerine, kurumsal kaynak planlaması ( Enterprise Resources Planning- ERP) yazılımlarından, döküman arşiv sistemlerine, CAD/CAM uygulamalarından, OT/VT sistemlerine ,veri ambarı uygulamalarına kadar her sistemin içerisinde mutlaka bir veri tabanı bulunmaktadır. Hatta işletim sistemleri bile sistem bilgilerini özel yapıları olan veritabanlarında tutmaktadır.
1986 yılında ANSI ( American National Standart Institute) tarafından kabul edilen SQL(Structure Query Language -Yapısal Sorgulam Dili) ile tüm veri tabanları tek bir dil ile ortak sorgulanabilmesi ve belli standart sağlanması hedeflendi. İlerleyen yıllarda veritabanlari giderek daha fazla bilgiyi depolamaya başladı.Başlangıçta düşünülen veri yapılarından çok daha fazlası ile çalışıyordu ve herşey veri olarak saklanabiliyordu. Ses, resim, harita, video ,hesap tabloları gibi pek çok veri vardı ve bu verilerle uğraşmak için her veritabanının kendi özel yazılım geliştirme araçları ortaya çıktı. Bu araçlar ortaya çıkarken her ne kadar yalnızca kendi veritabanları ile değil, tüm sistemlerle uyumlu olduklarını savunsalarda, bazı istisnalar dışında her veritabanı en iyi sonucu kendi uygulama geliştirme aracında veriyordu. Sonuç olarak SQL tüm veri tabanları için ortak bir dil olmasına rağmen günümüzde yalnızca belli başlı basit sorgulamalar için kullanılmakta. Karmaşık uygulamalarda, veritabanı şirketleri kendi yazılım geliştirme araçlarını ve kendi programlama dillerini kullanmaktadır.
Veritabanlarını genel anlamda üç değişik grupta toplanabilir.Birincisi kişisel diyebileceğimiz veritabanı sitemleri. MS-Office Proffessional paketi içerisinde bulunan Access bunun dışında dBase, FoxPro, Paradox ve çok küçük de olsa Excel. Bu veritabanı sistemleri diğerleri ile karşılaştırıldığına dezavantajları olduğu tartışma götürmez. Ancak hataları nedeniyle değil kapasitelerinin yetersizliği nedeniyle böyle. İkinci grup İlişkisel veritabanları (Relational Database) adiyla bilinen uygulamalar ve bu uygulamalar bugün ve gelecek stratejilei karşılamaktadır.İlişkisel veritabanları bilgiyi saklama, işleme, yedekleme, raporlama ve geri getirme konularında çözümler getirmektedir. Kurumsal firmaların tercihi bu sistemlerdir.Bugün bilinen popüler ilişkisel veritabanları arasında Oracle, DB2, Sysbase, Informix, Progress, Ms SQL Server bulunmakta.Veritabanı ile ilgili üçüncü ve son grup kurumların çok büyük ve boyutlu veri tabanı analizlerine dayalı gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurduğu Veriambarı (Datawarehouse) türü teknolojilerdir. Karmaşık veriler ve bu veriler arasındaki analize dayalı teknolojiye OLAP ( On line Analytical Processing) işlemleri veriambarında kullanılmaktadır.İlişkisel veri tabanı kuruluşlarının neredeyse tamamının veri ambarı çözümü bulunmaktadır. Geleneksel anlamdaki veri ambarı projeleri yalnızca veritabanı sistemlerinin değil, donanım ve işletim sistemini de içine almaktadır. Ancak günümüze gelindiğinde tüm eğilimler, veri ambarı kavramının ortam bağımsız bir şekilde günden güne Internet e dayalı teknolojilere üzerinde çalıştığını gösteriyor.
Geçmişten günümüze yazılım istekleri değişime uğramış olsa bile, onlardan beklenen hizmet hep aynı kalmıştır ki o da "Hemen şimdi bilgi" olarak ifade edilebilir. Veritabanı dendiğinde yalnızca verilerin depolandığı bir kavram algılamak çok doğru bir yaklaşım olmayacaktır.Veritabanı, verilerin bilgiye dönüştürülerek diğer verilerle işlendiği kocaman bir fabrikadır.
Veritabanı kavramını tek başına ele almak kurumsal bilgi teknolojileri profesyonelleri için pek anlamlı olmayacaktır. Çünkü veritabanı mimarileri, algoritmaları, bellek ve kaynak kullanımı gibi konular kimi zaman oldukça ağdalı bir dilin kullanılmasını gerektirecektir. Bu dili anlayacak mühendislik eğitimi almış teknik elemanlar, çoğunlukla bu bilgiler sahiptirler (sahip olmaları gerekir) ve profesyonel yöneticiler, yanlarında çalıştırdıkları bu çalışanlardan dilerlerse bu bilgileri alabilirler. Yanlarında personel çalıştırmayan ve bu tip hizmetleri dış kaynaklı firmalardan alan kurumlar içinde bu hizmeti sağlayan danışmanlık şirketleri mevcuttur. Veritabanı kullanarak kurumlar hangi katma değeri sağlayabileceklerini çok iyi bilmelidirler. Eğer bir profesyonel kurum kullanacağı veritabanı ile teknik ayrıntıları detaylı olarak öğrenmek isterse, bu onun tercihidir. Ancak bu bir zorunluluk değildir.
Kurumsal firmaların kullandıkları veri tabanları bazen gömülü bazen de açık olmaktadır. Kuruluşun ihtiyaçlarına göre veritabanı üzerinde yeni yazılımlar geliştirmek mümkündür. Çok gelişmiş bir uygulama geliştirme aracınız olabilir ama veritabanı sisteminiz iyi değildir ya da veritabanı sisteminiz çok iyi olmasına rağmen uygulama geliştirme aracınız istediklerinizi karşılamayabilir.
Birkaç yıl önce devlet kurumlarından birinde bir veri tabanı ihalesindeyken, ihaleye katılan ve bilirkişi olduğunu söyleyen kişiler kendi aralarında veritabanı sistemlerinin üzerine tartışıyorlardı; içlerinden biri "Benim veritabanım 10 yıllık bilgiyi saklar" derken diğeri "Ama benim veritabanım renkli ekranda çalışıyor" demişti. Dünyaca kabul görmüş veritabanı sistemleri arasında yaptıkları tartışmada sonucun ne olduğunu tahmin etmek zordu, çünkü hangi kriterlere göre karar verildiğini anlamak veritabanı kavramını anlamaktan daha da zordu!
Teknolojiyi takip edenler, eski dergileri karıştırdıklarında daha birkaç yıl öncesine kadar yere göğe sığmayan teknolojilerin bugün anlamını yitirdiğini kavramakta güçlük çekmeyeceklerdir. Birkaç yıl öncesine kadar sözü edilen Client/Server (İstemci/ Sunucu) mimarisi bugün gözden düşmüş durumda. Teknoloji firmalarının profesyonel kurumlara şöyle bir dayatması oluyor.Eğer yeni çıkan teknolojiyi satın almazsan dünyanın gerisinde kalırsın ve bunu satın alan diğer rakip kuruluşlar senin 5 yıl önünden gidecektir. Bu dayatma veya tehdit diyelim bir pazarlama ya da satış stratejisi olarak görülebilir ama bazı durumlarda doğru da olabilir. Bu yüzden kavram kargaşaları yerine yeni teknolojilerin kurumsal katma değerini firmaya uygulanabilirliğini ayırt etmek en doğru yaklaşım olacaktır.
Bugün kullanılan veri tabanları ve geliştirme araçları bazı çekirdek algoritmalarda farklılık gösterse bile, birbirlerine yakın ölçüm değerleri veriyorlar. Bir veritabanı bir test işleminde belli bir kritere göre en yüksek değeri verirken diğeri aynı test işleminde farklı kriterler kullanarak kendisinin en yüksek değeri verdiğini söylemekte. Önemli olan teknik personelin bu bilgileri yorumlayabilme becerisine sahip olmasıdır.Çalıştığı kurum hangi tür işlemleri daha fazla kullanıyor ? Bugün yoğun olarak kullanılan sistem gelecekte neler ihtiyaç duyacak ? Son zamanlarda büyük mağaza ve alışveriş merkezlerinde local ya da internet müşteri bilgi formları dolduruluyor. Bazı müşterilere o mağazaların manyetik kartları veriliyor.Manyetik kartla mağazadan alışveriş yapan ya da internet üzerinden alışveriş yapan müşteri bilgisini ele geçirdikten sonra o müşterinin hangi saatte, hangi ürünü aldığını , promosyon satışlarından yararlanıp yararlanmadığı gibi bilgiler veri tabanına aktarılıyor. Aslında başlangıçta bir sayfalık form ve döküman arşiv sistemi ile başlayan bilgiler, bir anda veritabanı ve nihayet veri ambarı sistemine dönüşüyor. Eğer bu dönüşüm planlı değilse veritabanı ve sistem değişikliğinin yarattığı lisans ücreti, yazılım ve donanım maliyeti başlangıçta düşünülmeyen pahalı yatırımların yapılmasına neden olur.
Internet üzerinden veriye ulaşabilen, bu verileri saklayabilen , gerektiğinde istediği raporları bu veriler üzerinden alabilen kuruluşlar güçlü veri tabanı sistemlerine sahip olduklarında kurumsal yapılanmaları ve gelişmeleri çok daha hızlı olacaktır. Günümüzde güç bilgi ile , bilgi de veri ile sağlanmaktadır.Bilgi kimin elindeyse gücün de sahibinin o olması kaçınılmaz görünüyor.
1986 yılında ANSI ( American National Standart Institute) tarafından kabul edilen SQL(Structure Query Language -Yapısal Sorgulam Dili) ile tüm veri tabanları tek bir dil ile ortak sorgulanabilmesi ve belli standart sağlanması hedeflendi. İlerleyen yıllarda veritabanlari giderek daha fazla bilgiyi depolamaya başladı.Başlangıçta düşünülen veri yapılarından çok daha fazlası ile çalışıyordu ve herşey veri olarak saklanabiliyordu. Ses, resim, harita, video ,hesap tabloları gibi pek çok veri vardı ve bu verilerle uğraşmak için her veritabanının kendi özel yazılım geliştirme araçları ortaya çıktı. Bu araçlar ortaya çıkarken her ne kadar yalnızca kendi veritabanları ile değil, tüm sistemlerle uyumlu olduklarını savunsalarda, bazı istisnalar dışında her veritabanı en iyi sonucu kendi uygulama geliştirme aracında veriyordu. Sonuç olarak SQL tüm veri tabanları için ortak bir dil olmasına rağmen günümüzde yalnızca belli başlı basit sorgulamalar için kullanılmakta. Karmaşık uygulamalarda, veritabanı şirketleri kendi yazılım geliştirme araçlarını ve kendi programlama dillerini kullanmaktadır.
Veritabanlarını genel anlamda üç değişik grupta toplanabilir.Birincisi kişisel diyebileceğimiz veritabanı sitemleri. MS-Office Proffessional paketi içerisinde bulunan Access bunun dışında dBase, FoxPro, Paradox ve çok küçük de olsa Excel. Bu veritabanı sistemleri diğerleri ile karşılaştırıldığına dezavantajları olduğu tartışma götürmez. Ancak hataları nedeniyle değil kapasitelerinin yetersizliği nedeniyle böyle. İkinci grup İlişkisel veritabanları (Relational Database) adiyla bilinen uygulamalar ve bu uygulamalar bugün ve gelecek stratejilei karşılamaktadır.İlişkisel veritabanları bilgiyi saklama, işleme, yedekleme, raporlama ve geri getirme konularında çözümler getirmektedir. Kurumsal firmaların tercihi bu sistemlerdir.Bugün bilinen popüler ilişkisel veritabanları arasında Oracle, DB2, Sysbase, Informix, Progress, Ms SQL Server bulunmakta.Veritabanı ile ilgili üçüncü ve son grup kurumların çok büyük ve boyutlu veri tabanı analizlerine dayalı gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurduğu Veriambarı (Datawarehouse) türü teknolojilerdir. Karmaşık veriler ve bu veriler arasındaki analize dayalı teknolojiye OLAP ( On line Analytical Processing) işlemleri veriambarında kullanılmaktadır.İlişkisel veri tabanı kuruluşlarının neredeyse tamamının veri ambarı çözümü bulunmaktadır. Geleneksel anlamdaki veri ambarı projeleri yalnızca veritabanı sistemlerinin değil, donanım ve işletim sistemini de içine almaktadır. Ancak günümüze gelindiğinde tüm eğilimler, veri ambarı kavramının ortam bağımsız bir şekilde günden güne Internet e dayalı teknolojilere üzerinde çalıştığını gösteriyor.
Geçmişten günümüze yazılım istekleri değişime uğramış olsa bile, onlardan beklenen hizmet hep aynı kalmıştır ki o da "Hemen şimdi bilgi" olarak ifade edilebilir. Veritabanı dendiğinde yalnızca verilerin depolandığı bir kavram algılamak çok doğru bir yaklaşım olmayacaktır.Veritabanı, verilerin bilgiye dönüştürülerek diğer verilerle işlendiği kocaman bir fabrikadır.
Veritabanı kavramını tek başına ele almak kurumsal bilgi teknolojileri profesyonelleri için pek anlamlı olmayacaktır. Çünkü veritabanı mimarileri, algoritmaları, bellek ve kaynak kullanımı gibi konular kimi zaman oldukça ağdalı bir dilin kullanılmasını gerektirecektir. Bu dili anlayacak mühendislik eğitimi almış teknik elemanlar, çoğunlukla bu bilgiler sahiptirler (sahip olmaları gerekir) ve profesyonel yöneticiler, yanlarında çalıştırdıkları bu çalışanlardan dilerlerse bu bilgileri alabilirler. Yanlarında personel çalıştırmayan ve bu tip hizmetleri dış kaynaklı firmalardan alan kurumlar içinde bu hizmeti sağlayan danışmanlık şirketleri mevcuttur. Veritabanı kullanarak kurumlar hangi katma değeri sağlayabileceklerini çok iyi bilmelidirler. Eğer bir profesyonel kurum kullanacağı veritabanı ile teknik ayrıntıları detaylı olarak öğrenmek isterse, bu onun tercihidir. Ancak bu bir zorunluluk değildir.
Kurumsal firmaların kullandıkları veri tabanları bazen gömülü bazen de açık olmaktadır. Kuruluşun ihtiyaçlarına göre veritabanı üzerinde yeni yazılımlar geliştirmek mümkündür. Çok gelişmiş bir uygulama geliştirme aracınız olabilir ama veritabanı sisteminiz iyi değildir ya da veritabanı sisteminiz çok iyi olmasına rağmen uygulama geliştirme aracınız istediklerinizi karşılamayabilir.
Birkaç yıl önce devlet kurumlarından birinde bir veri tabanı ihalesindeyken, ihaleye katılan ve bilirkişi olduğunu söyleyen kişiler kendi aralarında veritabanı sistemlerinin üzerine tartışıyorlardı; içlerinden biri "Benim veritabanım 10 yıllık bilgiyi saklar" derken diğeri "Ama benim veritabanım renkli ekranda çalışıyor" demişti. Dünyaca kabul görmüş veritabanı sistemleri arasında yaptıkları tartışmada sonucun ne olduğunu tahmin etmek zordu, çünkü hangi kriterlere göre karar verildiğini anlamak veritabanı kavramını anlamaktan daha da zordu!
Teknolojiyi takip edenler, eski dergileri karıştırdıklarında daha birkaç yıl öncesine kadar yere göğe sığmayan teknolojilerin bugün anlamını yitirdiğini kavramakta güçlük çekmeyeceklerdir. Birkaç yıl öncesine kadar sözü edilen Client/Server (İstemci/ Sunucu) mimarisi bugün gözden düşmüş durumda. Teknoloji firmalarının profesyonel kurumlara şöyle bir dayatması oluyor.Eğer yeni çıkan teknolojiyi satın almazsan dünyanın gerisinde kalırsın ve bunu satın alan diğer rakip kuruluşlar senin 5 yıl önünden gidecektir. Bu dayatma veya tehdit diyelim bir pazarlama ya da satış stratejisi olarak görülebilir ama bazı durumlarda doğru da olabilir. Bu yüzden kavram kargaşaları yerine yeni teknolojilerin kurumsal katma değerini firmaya uygulanabilirliğini ayırt etmek en doğru yaklaşım olacaktır.
Bugün kullanılan veri tabanları ve geliştirme araçları bazı çekirdek algoritmalarda farklılık gösterse bile, birbirlerine yakın ölçüm değerleri veriyorlar. Bir veritabanı bir test işleminde belli bir kritere göre en yüksek değeri verirken diğeri aynı test işleminde farklı kriterler kullanarak kendisinin en yüksek değeri verdiğini söylemekte. Önemli olan teknik personelin bu bilgileri yorumlayabilme becerisine sahip olmasıdır.Çalıştığı kurum hangi tür işlemleri daha fazla kullanıyor ? Bugün yoğun olarak kullanılan sistem gelecekte neler ihtiyaç duyacak ? Son zamanlarda büyük mağaza ve alışveriş merkezlerinde local ya da internet müşteri bilgi formları dolduruluyor. Bazı müşterilere o mağazaların manyetik kartları veriliyor.Manyetik kartla mağazadan alışveriş yapan ya da internet üzerinden alışveriş yapan müşteri bilgisini ele geçirdikten sonra o müşterinin hangi saatte, hangi ürünü aldığını , promosyon satışlarından yararlanıp yararlanmadığı gibi bilgiler veri tabanına aktarılıyor. Aslında başlangıçta bir sayfalık form ve döküman arşiv sistemi ile başlayan bilgiler, bir anda veritabanı ve nihayet veri ambarı sistemine dönüşüyor. Eğer bu dönüşüm planlı değilse veritabanı ve sistem değişikliğinin yarattığı lisans ücreti, yazılım ve donanım maliyeti başlangıçta düşünülmeyen pahalı yatırımların yapılmasına neden olur.
Internet üzerinden veriye ulaşabilen, bu verileri saklayabilen , gerektiğinde istediği raporları bu veriler üzerinden alabilen kuruluşlar güçlü veri tabanı sistemlerine sahip olduklarında kurumsal yapılanmaları ve gelişmeleri çok daha hızlı olacaktır. Günümüzde güç bilgi ile , bilgi de veri ile sağlanmaktadır.Bilgi kimin elindeyse gücün de sahibinin o olması kaçınılmaz görünüyor.